El Eternauta

[nikopol]

Daha önce Spaghetti Brothers başlığı altında El Eternauta çizgi romanı üzerine konuşmuştuk. İngilizce edisyon sonunda Fantaghraphics'ten The Eternaut adıyla yayınlandı (ilk başta The Eternonaut adıyla duyurulmuştu):



Eserin wikipedia sayfası: https://en.wikipedia.org/wiki/El_Eternauta

Kitaptan çevirmenin yazdığı ön sözü paylaşayım:

About the Eternaut and its Creators

The Eternaut is a seminal work of Latin American literature. It's been translated from Spanish into Italian and French, but never (until now) English. Written by Héctor German Oesterheld and drawn by Francisco Solano Lopez, it was published as a weekly serial in the Buenos Aires newspaper Hora Cero from 1957 to 1959. Despite its original, episodic publication, The Eternaut is a single narrative, framed with the insertion of Oesterheld himself as the comic writer at the beginning and the end. Its literariness is part of what has made this a lasting story, capturing the imagination of readers, writers, and artists for more than fifty years.

Oesterheld, writing about the development of these characters, talks about the idea of heroism: "The true hero of The Eternaut is the collective hero, humanity. Considering it now, though it was not my original intention, I feel strongly that the only real hero is 'en masse': never the individual hero, the hero alone." The Eternaut does what science fiction can do so well: it asks hard questions about the world, and wonders what we can do to change things. At the end, the comic writer wonders: is telling the story enough? Perhaps not, but then again, it might be. Oesterheld uses the vehicle of the story to engage with many of the pressing global political issues of the time, but from a distinctly Argentine point of view. There are references, overt and implicit, to the Cold War. But the perspective is unfamiliar to readers in the U.S. It isn't red-scare propaganda: neither is it anticapitalist propaganda. Rather, it's written from the point of view of the everyday person in a country indirectly threatened by the escalation of nuclear weaponry and the constant specter of world war. In the opening card-playing scene, after hearing about a cloud of radioactive dust moving south after U.S. nuclear weapons testing in the Pacific, the characters only briefly comment on the danger posed by U.S. militarism. They ironically call it a "hobby" and wonder when the U.S. will stop, then return to their card game. It's a shockingly dismissive moment. As the story develops, the U.S. looms unseen in the north as a beacon of hope. At points, the protagonists hope for rescue from the U.S., first because they believe the country to be unaffected, and much later because they believe the U.S. to have more advanced technology.

As the story moves from bad to wrose to catastrophic, the characters fight, and win, correspondingly escalating battles. The contrast between the oppressive hopelessness of the situation and the near-miraculous survival and triumph of the protagonists is pointed and political. That the worst brings out the best in humanity is perhaps trite, but it is an observation worth making over and over. When faced with unspeakable disaster, human ingenuity is our greatest asset. And, beyond all of that, treasuring the living Earth, our own diverse cultures, the complexity and beauty of life is only possible when faced with the alternative. In the vein of classic science fiction, this story posits an enemy so terribly, unimaginably Other in order to force the realization that we have much in common.

Oesterheld's political activities would eventually draw the attention of another, horrifyingly familiar opponent. Argentina in 1976 was at the beginning of the Dirty War, a period of especially cruel repressive measures taken by the military government in Argentina against its own people. Violent oppression, torture, and "disappearances" of left-wing activists and those who opposed the military government were common. In fact, Francisco Solano Lopez fled Argentina for Spain for fear of being targeted by the government. In a series of events that seems too tragic to be believed, all four of Héctor and Elsa Oesterheld's daughters were assassinated or disapeared in 1976 and 1977. Two of them were pregnant. In late 1976, Oesterheld was also taken by the government, held, and tortured for a period of months, before finally becoming one of the more than thirty thousand who disappeared. Oesterheld by this time was well known throughout the country, and the Spanish-speaking world, as the creator of The Eternaut.

This translation of the original version of The Eternaut is only one version of this story. There are two other versions that Oesterheld worked on, a sequel with Solano Lopez (1976) and a retelling, drawn by Alberto Breccia (1969). The Eternaut's progeny doesn't stop here. After Oesterheld's disappearance, a series of other artists and writers continued the story over four more versions. Such is the lasting power of the characters introduced in The Eternaut, and such are the expansive possibilities introduced in the original version.

-ERICA MENA,
Translator

[hanac]

[nikopol]

Kitabı okumayı sonunda bitirdim. 350 sayfalık, tuğla gibi bir cilt. Fantagraphics edisyonu da içerdiği editoryal yazılarla, biyografilerle çok özenli olmuş.

El Eternauta, İngilizcede yayınlanacağı duyurulana kadar bildiğim bir eser değildi. 1957-1959 yılları arasında haftalık olarak gazetede yayınlanmış, Arjantin çizgi romanının köşe taşlarından sayılıyor (imiş). Daha önce başka dillerde yayınlanmış olsa da, İngilizcede ilk kez yayınlanıyor. Konu olarak dünyanın uzaylılar tarafından istila edilmesini ve hayatta kalan bir avuç Buenos Aires'linin mücadelesini ele alan, bilim kurgu türünde bir eser. Hafif spoiler olacak, ancak öykünün klasik anlamda mutlu (ya da mutsuz) bir sonla bitmediğini söyleyebiliriz.

Ana fikir olarak, önemli olan mücadele etmektir, mesajı veriliyor. İnsanların, uzaylıların ve evrendeki diğer akıllı canlıların paylaştığı ortak bir "ruh" var ve önemli olan birimizin, ikimizin hayatta kalması (ya da ölmesi) değil, bu "ruh"un hayatta tutulması.

Eserin soğuk savaş döneminde üretilmiş olması, öyküye bir de soğuk savaş gözlükleriyle bakılmasını gerektiriyor. Bu anlamda, eseri yazan ve muhalif olduğu için cunta tarafından 1977'de ailesiyle birlikte öldürülen Arjantinli Oesterheld'le aramızda bir bağ olduğu ve mücadelesinin hala devam ettiği söylenebilir. Hatta, Türkiyeli çizgi roman okuyucularının forumunda El Eternauta'dan ve cuntacıların yaptığı katliamlardan bahsediliyorsa, Oesterheld "kazanmakta olan" taraftadır.

Sanatın ve çizgi romanın gücü, biraz da 60 sene önce Arjantin'de verilen mesajın dünyanın farklı köşelerinde yankılanmaya devam edebilmesinde yatıyor.

Son bir iki not: Oesterheld'in yazdığı ve baba-oğul Breccia'lar tarafından çizilen, "Che" isimli biyografik çizgi roman Türkiye'de BilgeSu Yayıncılık tarafından yayınlandı. 68 senesinde bu kitap Arjantin'de yasaklanmış. Oesterheld, 10 sene kadar Arjantin'de yaşayan Hugo Pratt'le birlikte de çizgi romanlar yapmış (en meşhuru Sergent Kirk olsa gerek). (Corto Maltese, Hugo Pratt'in kendisidir diye bir muhabbet var, bu açıdan Corto'nun Tango diye bir macerasının olması insanı şaşırtmıyor.)

[hanac]

Bu ayrıntılı yazı için çok teşekkürler Nikopol.

Bölüm moderatörü Ferzan'ı da buraya bekliyoruz. 

[ferzan]

    Bir müddet sonra burada yerimi alacağım ama şu sıralar aşırı yoğun olduğum için ne kadar istesem de çok aktif olamıyorum  ...Fumetti okumalarım falan da kaldı hep...Ağustos ortasından Ekim ayına kadar geçen beklenmedik işşizlik sürecimde nispeten daha aktif olma şansını yakalamıştım ama son iki aydır yeni işimdeki çift mesaili ölümüne çalışma temposundan ötürü foruma bile molalarda hızlıca göz atıp tekrar dönüyorum işe...Yoluna girecek yakında herşey, o vakit Latin Ekolü de, Pazar Seyirliği de, Image Comics Yeni Seriler de, Zagor KM'ler de, Tex Altın Seri okumalar da, Gazete Tefrikaları da coşacak hep...En azından öyle umuyorum...

[yunusmeyra]

Fantagraphics bu güzel ve çoktan efsane haline gelmiş yayını İngilizce yayınlarken belki ülkemizde de yayınlanır umuduyla  ,bu başlıkta yazılanlara ek olarak derlediğim bazı notları buraya alıyorum..



"el eternauta"nın yazarı héctor german oesterheld (1919-1977(!)8 ) ,arjantin'de 1950'li yıllarda yayınlanan bir çok çizgi roman dergisinde italyan , arjantinli ve başka ülkelerden latin yazar-çizerlerle beraber çalışıyordu... "frontera editorial" adlı yayınevinin çıkardığı dergilerde pekişmişti  ortaklıkları..ki bu yayınevi oesterheld ve kardeşinin katkılarıyla hayata geçmiş bir projeydi..kimler yoktu ki o yılların ortak üretilen sayfalarında adı geçen; hugo pratt, ıvo pavone, horacio lala, mario faustinelli , alberto ongaro, dino battaglia, jorge moliterni ,josé antonio muñoz,alberto breccia..



"el eternauta"'nın ilk macerasına ev sahipliği yapan "hora cero" dergisinde efsane bilim kurgu öyküsünü anlatmak için çizer solano lópez'i seçmişti oesterheld..daha önce çıkan "frontera" ve "misterx" gibi yayınlarda da ortak çizgi romanlar üretmişlerdi..

[yunusmeyra]

  eylül 1957 tarihi ,"hora cero" dergisinin ve içindeki önemli çizgi romanlardan ""el eternauta"nında doğumunu müjdeliyordu..derginin yayın formatı "yatay boyutu daha uzun" olacak şekilde planlanmıştı..kabaca söylersek "boyu değil eni daha uzun" bir dergiydi.." el eternauta"da bu derginin sayfalarında 1959'a kadar 350 orijinal sayfa (dergi formatına uygun yatay olarak uzun 3 bant tabir edilen panel dizilimine sahipti...) olarak yayınlandı..daha sonra tek başına cilt olarakta yayınlanacaktı..(alttaki resim 1 no'lu sıra)

  yıllar sonra oesterheld ve lopez  ikinci bir "el eternauta" macerası daha hazırlayacaklardı...bu sefer macera "skorpio" adlı bir derginin (arjantinde yayınlanan bu çizgi roman dergisinin aynı adlı bir versiyonu italya'da da uzun yıllar yayınlandı...) sayfalarında 1976 senesinde başladı(alttaki resim 2 no'lu sıra)çok kısa bir zaman sonra arjantin'de başlayan siyasi gerilim ve ağır baskı ortamında, keskinleşen muhalif mücadelenin de bir üyesi olan oesterheld ve ailesinin bazı üyelerinden (binlerce insanda aynı akıbeti paylaşacaktı...) bir daha haber alınamayacaktı..

sonra üçüncü "el eternauta" yayını geldi (alttaki resim 3 no'lu sıra)... yine skorpio adlı dergide, 80'lerin başında ve ironik bir zamanlamayla ;arjantin'de "demokrasinin restorasyonu!" tabir edilen zaman diliminde yayınlanan üçüncü macerasında ise ne merhum yazar oesterheld ne de çizer lopez'in  imzasına rastlıyorduk.. alberto ongaro ,oswal, mario morhain  ve carlos meglia  isimleri yazar,çizer ve renklendirmeci olarak künyede yer alacaktı..birde ,sanırım bu üçüncü versiyonun içeriği ve çizimleri için kimi zaman lopez'e danışıldığı notunu eklemeliyiz..

  "el eternauta", 80'lerin başında italya'da ;bir çok italyan,latin ve avrupalı çizerin işlerinin yayınlandığı harika bir derginin hem içeriğine dahil olacak ("el eternauta"nın 3. uzun macerasıda yayınlanacaktı derginin ilk sayılarında..) hem de dergiye ismini verecekti   ..bu öyle bir dergiydi ki italyan ve latin çizgi romancıların, "en has"larına sayfalarını açıyordu.. breccia'lar (baba ve oğul), fernandez, gimenez, segrelles, pratt, sommer, toppi, trillo, mandrafina, castillo, altuna, de la fuente.....(alttaki resim 4 no'lu sıra)




not: "el eternauta"nın  ilk 3 macerasının sayfa sayıları şöyle
1-350 (hora cero dergisinin boyutuna uygun şekilde,yatay olarak daha uzun olan bir oranda ve her sayfada 3 bantlık bir anlatım..)
2-204 (bir sayfada 3 bantlık sıralanan anlatım panelleri ve dik olarak daha uzun olan bir oranda baskı..)
3-270  (bir sayfada 3 bantlık sıralanan anlatım panelleri ve dik olarak daha uzun olan bir oranda baskı..)

[yunusmeyra]

70 ve 80'li yıllarda avrupa çizgi romanında özel yeri olan dergi ve yayınlar (linus, el globo, alter alter, charlie mensuel ve  metal hurlant başta...) "el eternauta"dan bahsettiler,incelemeler yayınladılar ve sayfalarını açtılar.. fransa,italya ve ispanya'da albümleri yayınlanıyordu..
mesela fransa'daki yayın mecralarından biri bize çok tanıdıktı.. bizde bir süre "tolga" dergilerinin küçük boy fasiküllerinde dolgu malzemesi olarak kullanılan ve "tunga" adıyla anılan kahramanı hatırlayanlarınız olacaktır.. fransa'da yayınlanan ve "doğa dostu" eylemleriyle anılan bu kahramanın maceralarının anlatıldığı orijinal adı "antares" olan seride de yayınlanmıştı "el eternauta"..

[yunusmeyra]

çizer için bir not
francisco solano lópez (1928-2011) ,1959 yılı ve sonrasında, arjantin'de ki krizler ve siyasal ortamın getirdiği olumsuzlukların çizgi roman yayıncılığını da etkilemesi sonucunda bir çok başka çizerle beraber İngiliz piyasasına da çizmeye başlamıştı..önceleri madrid (ispanya) ve ardından londra merkezli üretimleri ,"fleetway" başta olmak üzere pek çok İngiliz yayıncısı tarafından talep ediliyordu... solano lópez'in ,ingiliz çizgi roman dergilerinin önde gelenlerinin pek çoğunda  imzası görülüyordu...

ülkemizde de, ingiliz dergilerinin("tiger","lion","valiant") içeriklerini kullanan "1001 roman" (60'lı yılların yayınları olan serileri Erol Simavi yayınlıyordu) ve "ceylan" dergileri (Erdoğan Egeli yayınlıyordu) lopez dahil bir çok latin çizerin İngiliz yayıncılara ürettiği işleri sessiz sedasız (ve imzasız) yayınlamışlardı.. alttaki görselde, orijinal adı "kelly's eye" olan çalışma bizde de uzunca süre "sihirli göz" adıyla "1001 roman" dergisinde (1967 tarihli derginin 66.sayısında yayınlanan bir örnek altta..) yayınlanmıştı..ve çizeri solano lópez idi..



80 ve 90'lı yıllar boyunca hem çizerliğe devam etti lopez hem de "el eternauta"nın adına atıfla oluşturulan çizgi roman dergilerinin künyelerinde ismine rastlandı..kimi zaman senarist,kimi zaman çizer kimi zaman ise "danışılan" kişiydi (bunun bir listesi wiki'deki  "el eternauta" maddesinden takip edilebilir)....sonraları ,ölümüne yakın (2011) yıllara kadar "eros comix" adlı yayınevinden yayınlananlar başta olmak üzere çizdiği +18 içerikli erotik yayınlarla ( "young witches" ilk sırada gelir..) dikkat çekecekti..

[yunusmeyra]

"el eternauta" efsanesinde önemli bir yeri olan bir başka "efsane" !?
oesterheld ve alberto breccia'nın beraber ürettiği ve kronoloji olarak 1969'da ortaya çıktığı için 2.sırada adı geçmesi muhtemel bir  "el eternauta" çalışmasına ise ayrı bir parantez açmak gerekir
oesterheld'in yazdığı ve "hora cero"da yayınlanan "ernie pike" serisinde  beraber çalışmışlardı alberto breccia (1919-1993) ile.. bu seride bir çok başka çizerle beraber  hugo pratt'ta (corto maltese'in efsane yazar-çizeri..) yer almıştı ...2.dünya savaşını fon olarak kullanan ve politik göndermeleri olan, savaş öyküleri anlatan bir seriydi..gerçek bir savaş muhabirinin hayatından esinlenilmişti (tipin çizimlerindeki esin kaynağı ise yazar oesterheld'in kendisiydi ).. ayrıca "frontera" ve "frontera-extra" ,"hora cero-extra" dergilerinde de imzalarına sık rastlanıyordu..



ilk defa "hora cero" sayfalarında yayınlanan "el eternauta" zaman  içinde bir efsane haline gelmişti..ayrıca cilt olarak da basılmıştı..
60'ların sonuydu...oesterheld , "el eternauta"'yı  bu sefer yeni baştan ele alacak ,içerikte değişikliklere gidecek ve breccia çizer olacaktı..macera 1969 yılında,"gente" adlı çok satan bir magazin dergisinde yayınlanmaya başladı..ancak hem içerik hem de çizimler ve görsellik "alışıldık" popüler işlerin dışında gözüküyordu..breccia  deneysel ve sanatsal ifade ve arayışlarla çizerken, oesterheld'de diktatörlük rejimleri ve amerikan emperyalizminin latin amerika tipi ülkelerdeki görünümlerine göndermelerle üstelik  şiddetin dozunun yükseldiği anlatımlarla yazıyordu.. dergiden gelen editoryal baskılar ve okuyucuların öyküye mesafeli kaldıkları gibi gerekçelerle ortaya çıkan yönlendirmeler yayının ömrünü de belirledi..söylenene göre macera planlanandan çok önce ve "farklı" bit(iril)mişti !ve albüm olarak da yayınlanan bu macera, bugünde apayrı bir özeni  hakedecek  şekilde çizgi roman tarihine geçti..
not:128 sayfalık albüm halinde yayınlanmıştır



sondan bir önceki söz: eee,hadi! kim yayınlayacak ?

[Peyami]

Forumda konu konuyu açıyor, yepyeni ÇRlar keşfediyoruz Nikopol bu eseri eskilerden günümüze taşımış, Ulu Admin fotoğraflarla desteklemiş, Yunusmeyra da olayın tarihi perspektifi ve ayrıntıları üzerine kalemini konuşturmuş. Özellikle bilim-kurguya meraklıysanız bir göz atın derim.