Guglielmo Letteri

[caretta]

Guglielmo Letteri 1926-2006
Teks'in Aurelio Gallepini'den sonra en çok macera çizen ressamı.1966-2006 yılları arasında tam 40 yıl 48 Teks macerası ve 2 de Maksi Teks çizdi.Letteri'nin çizdiği bütün maceralar (bir tanesi eksik sayfalı da olsa)ülkemizde yayınlandı.Son çizdiği 2006 tarihli Maksi Teks "Kobra Zehiri" ölümü üzerine yarım kaldı.Macerayı Raffaele Della Monica tamamladı.Letteri,Teks maceralarında ilklerin de adamıdır.İlk El Morisco macerası,Cochise'nin,Nat Mac Kennet'in,Ely Parker'in ilk göründükleri maceralar;neredeyse tüm fantastik maceralar,gedikli düşmanlar Proteus,Edward Riedel (Maestro)hep Letteri çizimleriyle hayat buldular.Washington ve San Francisco maceraları da onundur.Kısa maceralar da çizmiştir ama gelmiş geçmiş un uzun (686 sayfa)Teks macerasını çizme onuru da onundur.Teks maceralarında tek örnekleri olan seri katil,kadın Karındeşen,Viking,dinozor maceralarını çizmiştir.
Oğlak Yayınevi'nin yayınladığı Özel Albüm 1.sayıda Decio Canzio özetle şunları yazıyor:"Teks'in ikinci çizeridir.Kişilikli,inandırıcı,çizimleri okurlarla yoğun ilişki kurmuştur.Çizimlerinde yoğun heyecanlara yer verir.Yalın,konunun özünü yansıtan bir çizim anlayışına sahiptir.Anlatılan öykünün hep en vurucu yönlerini gündeme getirir.Her çizgisi işlevseldir ve anlam yüklüdür.Letteri için insan yüzü,duyguları yansıtmaktan çok bir kompozisyonun parçası olarak önem taşır.Çizdiği portreler hareketli,içtenlikli saygın ve belirgindir."
Türkiye'de birçok Teks okuru Letteri'nin çizimlerini durgun ve donuk bulurlar.Çizdiği Teks'in ifadesiz,donuk yüz hattını yadırgarlar.Ben şahsen Letteri çizimlerini seviyorum.Bana göre Letteri kadınları hiç güzel çizmiyor.Hepsi de sıfır beden,çöp belli hatunlar.Çizdiği karakterler de birbirlerine çok benziyorlar.Fusco,Ticci,Ortiz,Villa gibi çizerlerle tanıştıktan sonra Letteri çizimlerinde epeyce kusur bulabiliriz.Ama yine de fantastik maceralardaki ayrıntılar,gizemli Aztek tapınakları,El Morisco,San Francisco batakhaneleri,Çinliler,unutulmaz Kızılderili karakterler Nana,Luçero, Diablero,Letteri'yi sevmem için yeterlidir kanısındayım.
Letteri'nin çizdiği maceralar hemen hemen Teks yayınlayan bütün yayınevleri tarafından(Karakoç Fasikül Serisi'nden itibaren Çizgi Düşler'e kadar)tam 40 küsur yıldır yayınlandı ve yayınlanmaya devam ediyor.Bu ay sonu Çizgi Düşler'den çıkacak olan 30.sayı da bir Letteri macerası içeriyor.
Letteri'nin Çizdiği Teks Maceraları:
1.Oğlak Aylık Teks 68-69 "Kayalar Arasında Tuzak"
2.Oğlak Altın Teks 72-73 "Korsanın Hazinesi"
3.Oğlak Altın Teks 76-77 "Kırmızı Karıncalar"
4.Oğlak Altın Teks 80-81 "Brazos Kıyılarında"
5.Oğlak Altın Teks 83 "Mızrak Bilmecesi"
6.Oğlak Altın Teks 86-87 "Esrarengiz Bay P"
7.Oğlak Altın Teks 88-89 "Kızılderili Kahin"
8.Oğlak Altın Teks 95-96 "Altın Kervanı"
9.Oğlak Altın Teks 101-103 "El Morisco"
10.Oğlak Altın Teks 109-113 "Ejderhanın Dönüşü"
11.Altın Teks 117-120 "Roy Bean'in Kanunu"
12.Altın Teks 131-134 "Komançiler'in Oku"
13.Altın Teks 135-137 "Diablero"
14.Altın Teks 139-141 "Çöl Esirleri"
15.Altın Teks 151-154 "Mescalerolar"
16.Altın Teks 160-162 "Ölüm Gökten Gelir"
17.Çizgi Düşler Klasik Teks 2-3 "Kara Düğüm"
18.Çizgi Düşler Klasik Teks 9 "Yüz Çehreli Adam"
19.Çizgi Düşler Klasik Teks 12-13 "Victorio'nun Hazinesi"
20.Çizgi Düşler Klasik Teks 14-16 Kaçak"
21.Çizgi Düşler Klasik Teks 22-23 "Tucson"
22.Çizgi Düşler Klasik Teks 25-26 "Washington'daTuzak"
23.Ceylan 186'lık Teks 2-4,175-177 "Piramidin Esrarı"
24.Ceylan 186'lık Teks 7-8,181-183 "Posta Arabasına Saldırı"
25.Ceylan 186'lık Teks 42-43 "Esrarengiz Ada"
26.Ceylan 186'lık Teks 61-63 "Karanlığın Pençeleri"
27.Ceylan 186'lık Teks 66-67 "Başı Belada Olan Şerif"
28.Ceylan 186'lık Teks 158-160 "Sierra Madre'nin Esrarı"
29.Ceylan 69'luk Teks 21-24 "Acımasızlar"
30.Ceylan 69'luk Teks "Teksaslı Ranger"
31.Ceylan 69'luk Teks 49-51 "Çölde Kan"
32.Ceylan 69'luk Teks 59-62 "Hayaletler Hanı"
33.Ceylan 5'lik Fasikül Serisi 5 "Şangaylı Kadının Dramı"
34.Alfa 32'lik Seri 7-8 "Kit Karson'un Cinayeti"
35.Alfa 32'lik Seri 15-17 "Washington'da Tuzak"
36.Alfa 32'lik Seri 28-32 "Korku Madeni"
37.Milliyet Çocuk Teks 1-5 "Kanunsuz Şehir"
38.Doğan&Egmont 26'lık Seri 11 "İspanyol Madalyonu"
39.Aksoy Teks Dizisi 13'lük "Pilares'e Dönüş"
40.0ğlak Aylık Teks Serisi 5-6 "Şifreli Mesaj"
41.Oğlak Aylık Teks Serisi 10-11 "Dehşet"
42.Oğlak Aylık Teks Serisi 20-22 "Gökten Düşen Işık"
43.Oğlak Aylık Teks Serisi 35-37 "Maestro'nun Dönüşü"
44.Oğlak Aylık Teks Serisi 52-54 "Morisco'nun Dönüşü"
45.Oğlak Aylık Teks Serisi 73-74 "Uzun Yol"
46.Oğlak Aylık Teks Serisi 83-84 "Soğukkanlılıkla"
47.Oğlak Aylık Teks Serisi 10-107 "Rio Grande'nin Güneyinde"
48.Oğlak Aylık Teks Serisi 128-129 "Kızılderili Tacı"

Oğlak Efsanevi Teks Maceraları 4 "Oklahoma!"Maksi Teks 1 (1991)
Oğlak Efsanevi Teks Maceraları 8 "Kobra Zehiri" Maksi Teks 10 (2006)
Not:Sıralama, orijinal macera listesine göredir.Ülkemizde son yayınlanan Letteri macerası
Orijinal 219-220 sayılar olan ""Washington'da Tuzak"adlı maceradır.Çizgi Düşler'in 25-26 sayılarında yayınlandı.Liste,orijinal sıraya göre yayın yapan Oğlak ve Çizgi Düşler'in macera isimlerine göre düzenlenmiştir.Eski yayınevleri tarafından yayınlanan maceralarda ise kullanılan macera isimlerine sadık kalınmıştır.

[caretta]

Letteri'nin çizdiği ilk 10 Teks Macerası
1."Kayalar Arasında Tuzak".
Letteri'nin çizdiği bu ilk macera sadece Oğlak Altın Teks 68-69 sayılarda yayınlandı.Painted Rock kasabasında Mc Kenneth ailesinin civardaki çiftlikleri ele geçirmek için giriştiği yasadışı işleri konu alan vasat bir macera.
2."Korsanın Hazinesi".
Bu macera Karakoç Teks Fasikül Serisi  105-107 sayılarda yayınlandı.Oğlak Altın Teks 72-73 sayılarda yayınlanan macera,bir nehir gemisinde geçiyor.Teks ve Karson gemide kumarbazların pençesine düşen Dawson ve kızına yardım ederler.Macera,New Orleans'da devam eder.Dostları,New Orleans şerifi Nat Mac Kennet ile ilk karşılaşmaları.
3."Kırmızı Karıncalar".
Karakoç Fasikül Serisi 68-70 sayılarda yayınlandı.Altın Teks Serisinde de 76-77 sayılarda.Kırmızı karıncalara yem edilen Kızılderili rehber Big Leg'in katilleri Tonito reisliğinde bir grup Komançidir.Aztek prensesi Esmeralda ve hain Meksikalı Fidel bu maceranın belli başlı karakterleri.El Morisco ile ilk tanışma.
4."Brazos Kıyılarında"
Macera,Karakoç Fasikül Serisi  153-155 sayılarda yayınladı.Oğlak Altın Seri'de ise 80-81 sayılar.Teksas'dan kaçırılan sığır sürüleri Brazos kıyılarından nehir yoluyla kaçırılmaktadır.Kaçırılan hayvanlar bir adada gizli ve kaçak olarak kesilmektedir.Zenci Tom ile tanışma.
5."Mızrak Bilmecesi"
Bu kısa macera ilk kez Karakoç Fasikül Serisi  61-62 sayılarda yayınlandı.Cochise,ilk kez bu macerada görülüyor.Mescalero ve Bronco apaçileri çok eski ve kutsal bir mızrak yüzünden kanlı bıçaklı olurlar.Apaçi kabilelerinin saygın ismi Cochise de bu sorunun çözülmesi için Teks'in hakemliğine başvurur.
6."Esrarengiz Bay P"
Teks'in düşmanlarından Proteus'un ilk göründüğü macera.Sonraki iki gelişi de Letteri çizimi.Bu macera ilk kez Karakoç Fasikül Serisi 73-75 sayılarda yayınlandı.Altın Teks'de ise 86-87 sayılarda.Kılıktan kılığa giren Proteus Whippple Kalesi'nin maaşlarını çalar.Yüzbaşı Manson,apaçi,altın arayıcısı,şerif bu macerada kılıklarına girdiği kişiler.Asıl adı Perry Drayton.
7."Kızılderili Kahin"
Karakoç Fasikül Serisi 275-280 sayılarda yayınlanan macera,Altın Teks 88-89 sayılarda yayınlandı.Piutelerin büyücüsü Wowoka hayalet dansı başlatarak Piute ve Sioux yerlilerini isyana sürükler.Kicking Bear ve Plenty Horse isimli reisler ayaklanmanın başını çekerler.Macerada,Wowotka hiç görünmez.Maceranın finalinde Teğmen Edward Casey ölür.Gerçek bir olaydan kurgulanmış bir macera.
8."Altın Kervanı"
Bu macera da sadece Altın Teks 95-96 sayılarda yayınlandı.İç Savaş yıllarında yerlilerin eline geçen yüklü miktarda altın külçelerinin hikayesi.Altınlar,silah ve içki almak maksadıyla Shoshon'ların reisi Beyaz Diş tarafından yıllar sonra ortaya çıkar.
9."El Morisco"
Bu macera Letteri'nin ilk uzun soluklu,fantastik macerası.El Morisco'nun da ikinci macerası.Meksika sınırında yapılan silah kaçakçılığını araştıran Teks ve Karson gizemli bir olayla karşılaşırlar.İnsanların gövdeleri bir tür zehir ile kuruyup mıumyalaşmaktadır.Meksika topraklarında devam eden macerada "taşların efendisi" ve Tulac liderliğinde bir Aztek kolonisi de var.Son derece sürükleyici,iyi kurgulanmış nefis bir fantastik macera.Letteri'nin artık büyük senaryoları çizmeye başladığı maceralardan.Ayrıca bu macera beyaz perdeye aktarılan ilk ve tek Teks macerasıdır.
10."Ejderha'nn Dönüşü"
Karakoç Fasikül Serisi'nin 92-99 sayılarında yayınlandı.AltınTeks Serisi'nin ise 109-113 sayılarında.Yine uzun soluklu çok güzel bir macera.Büyükşehir maceralarının da ilki.Büyük bir uyuşturucu şebekesi Galveston ve Teksas City'de faaliyettedir.Birkaç ranger öldürülünce araştırma görevi Teks ve Karson'a verilir.Rudy Nilsen ve Tip Durbin gibi eski tanıdıklar bu macerada var.Daha önce çökertilen Ejderha örgütünün yeniden ortaya çıktığı bu macerada ekibimiz tam kadro.Güzel şarkıcı Jane Brent'in örgüt lideri oluşu maceranın sürprizlerindendir.Yanılmıyorsam 110 sayı olan "Chinatown"kapağı en iyi Teks kapaklarından seçilmişti.

[peder clemente]

Bilgiler için teşekkürler Caretta Üstad.Oklahoma, Washington'da Tuzak,Esrarengiz Mister P, El Morisco,Şanghay Leydi'nin Dramı,Mescaleros, Diablero,Ejderhanın Dönüşü,Pilares'e geri dönüş,Piramidin esrarı, özellikle beğendiğim maceralar.Bence Tam bir sanatçıdır.Yani ART'ist.Aynı zamanda caz müzisyeni.Temiz çizgiler.Büyük bir TEX emeği.Tex'i de kendisi gibi temiz yüzlü çizmiştir.Şimdi sonsuzlukta.Tex üretimleri bizimle beraber.

[Mrtekin]

Tex konusunda o kadar zır cahil vur beline kazmayı yorumlar yapılıyor ki; Atilla Ağabey gibi bir madenin olması galiba en büyük şansımız.

İyi ki varsın, Caretta...

[ferzan]

    Letteri 'yi ben de severim. "Pilares 'e Geri Dönüş" ve "Jaguar Adamlar" serüveni ile bendeki yeri başkadır. Ama son zamanlarda süper ciltleri okurken karşıma çıktı mı az bozulur gibi olmama rağmen sonrasında hemen kanıksarım. Teks 'te ilk göz ağrılarımdan biridir Letteri. Buna rağmen hakkındaki genel görüşlere olumlu da olsa, olumsuz da olsa katılıyorum.

    Teks ve kadın çizer olayına gelirsek. Şimdiye kadar, yani birkaç sene öncesine kadar kadın eli değmemişti Teks 'e, 60 sene evvelki yayıncı Tea Bonelli 'yi (anne Bonelli) saymazsak. Ama birkaç sene evvel, Julia 'dan da aşina olduğumuz ve şahsen çizgilerine bayıldığım Laura Zuccheri, renkli Teks 4.sayı için çok güzel bir kapak çalışması yapmıştı. Bizde Çizgi Düşler bu sayıyı yayınladı renkli seride. Laura Hanım 'ın kısa bir süre önce Dev Albüm için çizdiği bir öyküden sayfaları sosyal medya hesaplarından birinde paylaştığını hatırlıyorum. Kendisi Teks çizen ilk kadın çizer olacak büyük ihtimalle. Ama yanılıyor olabilirim. Yanlışım varsa Caretta Abi düzeltsin, yahut diğer Teks sever dostlar...

[ferzan]

    Bu arada, Laura Zuccheri için zamanında birşeyler karalamıştım. Meraklısı şöyle buyurabilir...

  http://altinmadalyon.com/altin/index.php/topic,9652.0.html