Sitemizde tartışma-eleştiri iç içe girmişken bende kendi çapımda bir eleştiri yapayım.Bakarsınız Alişan veya Mişel bana uygun bir cevap verir. ;D
Alişan'ın ;Naruto Cilt 7 ofise geldi, en kısa zamanda dağıtıma başlıyoruz, darısı One Piece 7'nin başına =) yazılı facebook yazısına oldukça beğeni ve eleştiri gelmişti.Eleştirilerden biride çizer isimlerinin neden Türkçe karakterle yazıldığıydı.Alişan bunun üzerine bize şu cevabı verdi:
Yazarın orjinal ismi Latin harfleriyle yazılmış halinin altında yazıyor zaten. Yazarın ismi, Türkçe bu şekilde yazılmaktadır. Daha önce İngilizceden yazarın isminin Latin harfleriyle yazılmış şeklini orjinal olarak düşünmek yanlış olur. Türkçede "Ş", harfi varken "SH", kombinasyonunu kullanmak hem saçma hemde yanlış olur. Dahası ismin bu şekilde kullanılması gerektiği bizzat Shonen Jump editörleri tarafından söylenmiştir. Lütfen Kendi dilinizin kıymetini bilin. Ve İngilizceden okuduğunuz bir şeyin orjinalinin de ingilizce olduğu yanılgısına düşmeyin. Manga Japonca yazılmıştır ve orjinal dili olan Japoncadan Türkçeye çevrilmiştir. Saygılarımla Genel Yayın Yönetmeni Alişan Cengiz
Şimdi ben Gerekli'ye tenkidimi yapmak istiyorum.Karakter olarak ingilizce değil Türkçe kullanmamızı Japon editörlerde istemişler.Yani bizim milliyetçiliğimizi bizden çok yapmışlar.Gerekli'nin Comics yayınlarına baktığımızda kapaklarda neden İngilizce isim kullandıklarını uzun uzadıya anlatmışlardı.Marvel'in kapakları elletmediğini yalnız içerideki çevirilere karışmadıklarını söylemişlerdi.İşte ben burada şunu anlamıyorum.Türkçe karakter kullanmak istediklerini ve bunun dilimizi korumamız için gerekli olduğunu söyleyen arkadaşımız acaba nede çizgi roman içindeki isimleri Türkçe'ye çevirmemişlerdir.Evet hepsini çevirmek zor olabilir ama neden ısrarla Spider-man,captain america,human torch,lizard vb. isimlerde ısrar etmekteler.Örümcek Adam,Kaptan Amerika,Alevadam,kertenkele yazmak çok mu zor?İngilizce isim yazılınca acaba daha mı güzel görünüyor?
Madem bu kadar Türk dili üzerine ince düşünüyorsunuz da bu durumu nasıl açıklayacaksınız.Yoksa bu durumu düzeltmek içinde Japon editörlerinden bizim yerimize milliyetçilik yapıp neden böyle yapıyorsunuz demesini mi bekliyorsunuz?Sanırım çok ciddi sorular sordum umarım aynı ciddilikte yanıt alırım.
Bende bir tenkitte bulunacağım Michel abi nerde ya avengers dağıldı poster orjinal pdf si :).
Mangalardaki uygulama doğru bence. Japoncadan Türkçeye okunduğu gibi çevirmişler adamlar, ne yapsalardı ya, ingilizce yazıldığı gibi mi yazsalardı? Comicsler için birşey diyemeyeceğim, vardır bir sebebi.
Ben kişisel tercihleri olduğunu düşünüyorum.Yalnız neden bu şekilde düşündüklerini de öğrenmek istiyorum.
basit bir mantık yürütürseniz kapakta yazan isimle içerde yazan isimlerin aynı olması daha doğru olmaz mı?
Aslında bu konuda yazılı olmamakla birlikte bir kural var. Gerçi Güneş bu konuda şerh koyuyor ama :D Özel isimler Türkçe'ye çevrilirken , eğer aynı alfabeyi kullanıyorsak yazıldığı gibi , eğer farklı bir alfabeyi kullanıyorsa okunduğu gibi çevrilir. Yani aslında Gerekli Şeyler'e değil onlara bu konuda çemkiren okurlara laf anlatmak lazım.
Süper Kahramanlar meselesi ise ayrı konu. Marvel neden izin vermiyor ayrı konu , ama öte yandan tutarlılık adına Omega Red 'de haklı. Öte yandan bizde 50-100 bin satabilsek hayır kardeşim biz böyle basacağız diyebiliriz belki. :P
Aslında bu konu yeterince tartışmalı ben kendime adıma konuşursam Türkçeci cenahtayım.Bu ne demek Oktay Sinanoğlu ekolü daha doğrusu Mustafa Kemal ekolünün doğru olduğunu düşünenlerdenim.Bu nedir derseniz;Türkçe okunduğu gibi yazılan bir dildir.Başka bir dilden kelime dilimize girdiğinde o kelime yabancı dilde nasıl okunuyorsa dilimizde de o şekilde yazılır.Örnek verirsek Train bizim dilimize okudnduğu gibi veya okunduğuna yakın çevrilirek kazandırılmıştır.Biz yaancı kelime bile olsa tren deriz.Hatta ilk dönemlerdeki TDK üyeleri tiren derlerdi ki asıl doğrusu budur.Biz ağızdan çıktığı gibi yazarız.
Bu durumda karşımıza başka bir soru çıkar Özel isimler ne olacak.Eğer gerçekten dilimizde karşılığı yoksa veya özel isim olarak kalmak zorundaysa okunduğu gibi yazılır.Yok dilimizin içinde bir anlamı varsa o zaman o anlam kullanılır.Lizard ne kadar özel isim gibi görünsede Kerkentele demektir.Dilimiz bunu anlamı tam karşılayabiliyorsa Lizard demek gereksizdir.
Bunun için çok güzel bir örnek verebilirim.Cumhuriyet'in ilk dönelerinde bu konu tartışılmış ve Mustafa Kemal'in düşüncesinin doğrulu üzerinde fikir birliğine varılmıştır.Özgürlüğün sadece vatanı kurtarmak olarak değil dilinde bağımsız olması gerektiği şeklinde düşünülmüş ve uygulanmıştır.Şimdi günümüzde dilimize ne kadar saldırırsak o kadar medeni ve avrupalı oluyorsak o dönemde de dilini savunmak namus olarak görülmüştür.Bu rüzgar ülkedeki yabancı kurumlarıda etkilemiştir.Aşağıdaki örnek Cumhuriyet kurucularının fikirlerinin ne kadar güzel düşündüğünün ve haklı olduklarının da örneğidir.
(http://farm9.static.flickr.com/8306/8013475654_b3c2854f4b.jpg)
Ben buna kızıyorum.Dilim benim gerçekten namusumdur.Bir japon,bir Fransız,İngiliz ne kadar namusunu savunmak için çabalarken.Benim en şerefli ve temiz dilim onların gözünde meyhane aşüftesi midir?Karşılığı varken bence karşılı kullanılmalı yoksa yukarıda nasıl en önemli bankaya bu şekilde yazdırabildiysek öyle yazdırılmalı.
Spiderman, Batman vs özel isimden çok bir marka olduğu için yani bu karakterlerin sadece çizgiroman değil beslenme çantasından, boxer dona kadar resmi ürünleri olduğu için marka adını korumak için orjinalinden ödün vermiyorlardır. Ama Charlie Stone biberin hastasıyım o ayrı :D
Merhaba,
Ben Gerekli Şeyler çevirmenlerinden biriyim, evet, bu süper kahraman isimlerini ben Türkçe'ye çevirmiyorum. Bunu çevirmen arkadaşlarla sık sık tartışıyoruz ve bazılarımız hepsini çevirmekten, bazılarımız oturmuş olanları kullanmaktan, bazılarımız da olduğu gibi bırakmaktan yana. Ben çevirmemekten yanayım. Bunlar o süperkahramanların adları, bence adı Ateş olan birinin adını İngilizce'ye çevirirken nasıl Ateş olarak bırakıyorsak ve Fire demiyorsak bana göre de bu böyle. Bu benim kendi düşüncem, herkes bana hak vermeyebilir. Ama Arkabahçe'nin ilk çıkardığı X-Men'lerde bu öyle yapılmıştı, hatırlayanlarınız vardır. Wolverine'e Sansar, Rogue'a Serseri, Storm'a Fırtına vs. denmişti. Ben okuyucu olarak hâlâ bunları sevmiyorum. Sonuçta bu kesin doğrusu olan bir şey değil. Mesela burrito'yu da dürüm diye çevirmiyorum, o yemeğin adı o. Her şeyi çevirmeniz mümkün değil, ben de bir kısmını çevirip bir kısmını çevirmemeyi tutarsız buluyorum, o yüzden de dilimizde çok oturmuş olmasına rağmen Örümcek Adam'ı kullanmıyorum, çünkü o Türkçe diğerleri İngilizce kalacak, öyle olmasındansa çevirinin kendi içinde tutarlı olmasını tercih ediyorum. Dediğim gibi bu kesin doğrusu olmayan bir tartışma ama benim kendi fikirlerim de bir çevirmen olarak böyle.
İyi Günler
Burç
Burç abi verdiğin cevap için öncelikle çok teşekkürler.Argümanlarınızı klasik X-Men'de de tartıştığınızı biliyorum.Şimdi burada dediğiniz gibi iki türlü soru var.Özel isim sayılacak karakterlerin isimleri çevrilecek mi?Bu gerçekten zor ama cevaplanması gereken bir soru.Bence Wolwerine isminin anlamı Sansar ise sansar kalmalı ama burada şu durum çıkıyor.Alışkanlıklar daha önceden var mıydı?Evet vardı bu yüzden Sansarı kabullenmek zor olacaksa Wolwerine özel isim olarak kalmalı.Yalnız yerleşmiş bir ismi neden ısrar ile kullanmaya çalıştığınızı anlamakta zorlanıyorum.Sonuçta sizde bizim gibi Örümcek Adam diyerek büyüdünüz kafamızda oluşmuş isim üzerine baskı yapmayı yanlış buluyorum.
Pekiii diyelim ki ingilizcede ısrar ettiniz o zaman mangalardaki argümanı neden kabul etmediniz?Captain America yazmak mı gerekir bu durumda?
Konunun tercüman açısından zor olduğunun farkındayım ama en azından Türkçeleştirebildiklerimizi korusak ve yazımda da kendi dil özelliklerimizi kullansak daha doğru olmaz mı?
Güzel bir konuya değinilmiş...Kalıpardan bahsediyorsak Wolverini, "sansar" , Rouqe'u "serseri" olarak çevirmek tabi ki doğru değil ve rahatsız edici...Ama yıllarca ülkemizde Örümcek Adam olarak yayınlanmış bir eseri Spiderman olarak çevirmekte bana kalırsa rahatsız edici...
Bu Fantastik Dörtlü üyeleri, Demir Adam, Kaptan içinde geçerli... Kalıplar zaten kendi içlerinde oturmuş durumda...Tabi ki yıllar öncesinin Bilkalarına dönemeyiz Cyclops'a tepegöz Wolvi'ye Sansar Punısher'a Mavi kaplan vs, vs...Çok eğreti ve komik duracaklardır ...
Zaten herkes neyin çevrilip neyin çevrilmeyeceğini kanıksamış ve benimsemiş durumda yine bazı nüanslar yok değil :)
Mesela ben Punısher'ın "İnfazcı" olarak çevrilmesi taraftarıyım...Bu Frank için bir isimden ziyade bir sıfat...Ama bu kanıksanmamış olgu kimilerine göre haklı olarak hoş görünmeyecektir...
Bu konu çok tartışıldı daha da çok tartışılır... :)
Siz Türkçeleştirebildiklerimizden misiniz? Yoksa Türkçeleştiremediklerimizden misiniz?...
Comics'lerde karakterlerin isimlerinin olduğu gibi kalması gerektiğine inananlardanım. Tamam Örümcek Adam diye diye büyüdük, ona itirazım yok, ama Yarasa adam, Yeşil Fener vs demek bana ters geliyor. Hele Thing'e ne diyeceğiz ya da Hulk'a?
Öncelikle mangalar konusuna gelirsek farklı bir alfabe kullanıldığı için isimlerin Türkçe yazılması normaldir, çünkü orijinali İngilizce de değildir, o yüzden çizer isimlerinde İngilizcede "sh" harfleri kullanılırken Türkçede "ş" harfi kullanılması çok doğrudur.
İsimlerin eğreti durma konusuna gelirsek bence Örümcek Adam hariç hepsi eğreti duruyor, ben de daha önce yazdığım gibi birini çevirip diğerlerini olduğu gibi bırakmaktansa hiçbirini çevirmiyorum, bu benim kendi kişisel tercihim, doğru ya da yanlış olarak adlandırmak doğru olmaz. Örneğin ben de Kızılmaske olarak biliyorum, çocukken öyle okudum ama sonra gördüm ki adı Kızılmaske olmamakla birlikte, "kızıl" bir yanı bile yok. Zamanında yapılan yanlış tercümeleri sırf böyle alıştık diye devam ettirmenin bence bir anlamı yok, evet, biliyorum, adı Phantom olursa Kızılmaske satmaz. Bu da yayıncının vereceği bir karardır. Eski çizgi romanları küçükken okur ve çok severdim. Conanların eksik çevrilmiş olması bana o zaman koymazdı, çünkü orijinalini bilmiyordum, şimdi küçülen dünyada bunlara erişim fırsatım var. Bazı şeylere alışmış olmamız onun doğru olduğu anlamına da gelmiyor. Dediğim gibi bu ne kadar tartışılırsa tartışılsın bir noktada herkesin anlaşması mümkün değil.
Kaptan Amerika örneği yanlış bir örnek, adam bir kaptan değil, yüzbaşı.
Bu konuda herkes kendince haklı, bunun doğrusu ve yanlışı yok. Bir tercih meselesi ve o yüzden istediğimiz kadar tartışalım, buna bir çözüm üretemeyiz. Ayrıca "baskı" kelimesine katılmıyorum, bu çevirmenin tercihidir ve bütün çevirilerde çevirmenin tercihine ne yazık ki tabii kalırız, bu yüzden Can Yücel'in Shakespeare çevirileri farklıdır ve seveni de sevmeyeni de vardır. Evet, aynı çizgi roman Shakespeare eserleri gibi birkaç yayınevinden çıkmadığı, farklı çevirmenler tarafından tercüme edilmediği için tek bir çevirmene tabii kalıyor okuyucu ama yine de bu bir baskı değil, tercihtir.
Kusura bakmayın, oradan oraya atladım biraz ama bir yandan aslında çeviri yapıyordum ama başlığı görünce bir bakayım dedim ve sonra yarım yamalak da olsa bir şeyler yazmak istedim.
Okuduğunuz için teşekkürler.
Burç
Abi hangi yayının tercümesini yapıyorsun ona göre heyecanlanalım ;D
Bir de kısaltmalar mevzusu var ki buna çevirilerden daha fazla takılıyorum. Hangi albümdü ezberden söyleyemeyeceğim ama Kaptan Amerika'ya İngilizce konuşma balonunda olduğu gibi Türkçesinde de 'Cap' diye sesleniyorlardı. Neden Kaptan değil de Cap ??? Çeviriler konusundaki karşıt düşüncelerin kendine göre haklı tarafları var (ama bana göre olabildiğince Türkçeleştirme isteyenler daha haklı olan taraf :) ), tartışmanın bu kısmını keyifle okuyorum ve fakat henüz değinilmeyen bir konu var ki kanımca kısaltmaları olduğu gibi bırakmak kesinlikle garip duruyor...
Mary Jane Peter Parker'a seslenirken Hey Tiger mı diyecek Hey kaplan mı diyecek?
Alıntı yapılan: gunessemerci - 01 Kasım, 2012, 11:01:18
Mary Jane Peter Parker'a seslenirken Hey Tiger mı diyecek Hey kaplan mı diyecek?
Bu kadar spesifik örneklerle demogojiye girmemeliyiz. O zaman:
Hey Fırtına fırtına çıkaracak mısın?
Şey, sen Dr Doom'a saldır.
Tepegözün gözünden çıkan ışın...
Süper adam Daily Planet'ın üzerinden uçtu
gibi örnekler de verilebilir....
neden hala Star Wars diyoruz da Yıldız savaşları demiyoruz o zaman...
Bu tartışma anlamsızca uzar... Bu nedenle bir yerde kesmek lazım. Herkes kendi zevkiyle yaşasın.
Peki Umar abi o zaman benim aklıma şu soru takılıyor.Thing ingilizce bizde şey anlamına geliyor.Bunu ingiliz çocuk okurken özel isim olarak mı algılıyor yoksa gerçek anlamı olan şey olarak mı algılıyor?İngiliz çocuk bunu okurken bay muhteşem olarak mı algılıyor yoksa ona özel isim algısıyla mı yaklaşıyor?
Örümcek adam veya süper adam bizdeki karşılığıysa( ki süper adam tam çorba olmuş oluyor o zaman süperi de değiştirmek lazım değil mi?) ingiliz çocuk bizim anladığımız gibi kendi dilinde de anlıyorsa buna bakmak gerekmez mi?
X-Adamlarda Fırtına saldırırken fırtına çıkar diye okuyan bir ingiliz çocuk bunu kendi dilinde olan gibi algılayabiliyorken bizim ülkemizde dilimiz bunları karşılıyorken 8 yaşında X-adamlar okuyan çocuk Storm storm çıkarmalısın cümlesini mi okumalıdır?
Dediğin gibi abi tartışma çıkmaza gider.Uzarda uzar.Yalnız acaba sizin yaptığınız anlamsal çıkarımlarda bulnurken İngiliz tezlerinden yararlanmak olabilir mi?
Benim burada konu dışına çıkacak ama en beğendiğim günümüz elektronik dilinin dilimize kazandırılırken Oktay Sinanoğlu'nun arkadaşının yaptığı eşsiz kazanımdır.Computer değil de bilgisayar gibi anlam olarak ve türkçe olarak bu nadide kelimeyi kazandırandan Allah razı olsun.Zorla bize computer kelimesi dayatılmasına karşın bu kadar benimsenmiş bir kelimenin kaybedilmemesi çok enfestir.Dilimiz ne olursa olsun bence yabancıda olsa bize geldiğinde o kelimeyi karşılamaya çalışmalıdır.Buda benim naçizane fikrim.
Alıntı yapılan: gunessemerci - 01 Kasım, 2012, 09:23:48
Abi hangi yayının tercümesini yapıyorsun ona göre heyecanlanalım ;D
Evet, bu sorunun cevabını atlamayalım.
Hiçbir çizgi roman tercümesi yapan kişi "Fırtına fırtına çıkar" cümlesini illa da orijinalini koruyacağım diye "Storm storm çıkar" diye yazmaz. Demogojide dip yapmayalım.
O zaman yabancı bir ülkeye gittiğnde kendini tanıtırken "My name is Sun" de ki oradaki kişi adını anlasın.
Bu konudaki gereksiz tartışmaya son yazımdır.
Az önce dediğim gibi herkesin zevki ayrıdır.
Alıntı yapılan: burcuner - 01 Kasım, 2012, 08:55:52
Kaptan Amerika örneği yanlış bir örnek, adam bir kaptan değil, yüzbaşı.
Burç
Geçenlerde kedidiro hatırlatmıştı. Can Yücel Walth Withman'ın
Hey captain My Captain dizelerini
Hey Reis Koca reis diye çevirmişti. (bkz : ölü ozanlar derneği) Diğer çeviriler ise
Albayım sevgili albayım ve
hey kaptan bizim kaptan'dı. Hazır Can Yücel'in de ismi de anılmışken Captain America 'yı Amerikalı Reis diye çevirelim Güneş'in gönlü olsun ;D
Aslında, baştan beri dediğim gibi bu bir zevk ve tercih meselesi.
Ama Amerikalının ne anladığı bizi ilgilendirmez, bu onun kültürü sonuçta, Amerikalı da Orhan Pamuk okurken bazı şeyleri bizim algıladığımız gibi algılamıyor, değil mi? Çeviri özünde ne kadar iyi olursa olsun anlamından değerinden bir şeyler kaybeder, o yüzden ben çeviri ne kadar iyi olursa olsun yapalbilene orijinal dilinde okumasını öneririm.
Buradaki İngiliz tezleri lafını anlamadığımı belirtmeliyim.
Bilgisayar sözcüğünü ben de çok beğeniyorum ama onun dışında böyle kaç kelime var?
Siz teknolojide öncü olmaz, kültürünüzü geliştiremez veya yayamazsanız böyle şeyler olması kaçınılmazdır.
Kaçınız günümüzde kullandığınız birçok İngilizce özel ismi Türkçeye çevirerek kullanıyor, merak ediyorum.
Kısaltma konusunda da Captain America kullanıyorsanız, Cap olarak kullanılması normal geliyor bana, ha, Kaptan Amerika yazıp sonra Kap desem saçma olur, ya da Yüzbaşı Amerika yazıp Yüz desem saçma olur. Yazarın orada Cap, yani kısaltma kullanmasının bir sebebi vardır diye düşünüyorum, belki yanılıyorum ama bana öyle geliyor ve ben de orijinaline olduğunca sadık kalmaya çalışıyorum. Ben de metinlere bazen burada şöyle yazsa ne güzel olur, cuk diye oturur diye düşünüyorum ama yapmıyorum, metni olabildiğince orijinaline sadık kalarak çeviriyorum. Atasözü, deyimler ve konuşmalarda da olabildiğince sokak ağzından kaçınıyorum. Çünkü Captain America Türk mü ki öyle konuşsun?
Bir kere amacım demogoji yapmak değil.Umarım yanlış anlaşılmıyorumdur.Bu tartışmanın iyi olduğunu düşünüyorum.Burç abide katıldığı için çok sağol.Bazı şeylere katılmamakla beraber şu durumun olması gerekenin en iyisi olduğunu da kabul ediyorum.
Bu arada abi ne tercüme ediyordun?Bazıları gibi cevapların üzerine yatma ;D ;D
Şu an New Avengers 6.
5. sayı yayınlanmışmıydı ki?Bu Es. Spider-Man ile ilgili bir gelişme var mı?
Beş daha matbaadan çıkmadı, yakın zamanda çıkar.
Essential Spider-Man'le ilgili bir bilgim yok.
Ben Gerekli Şeyler'i haklı gördüm burada. Japonca'da "Ş" olarak okunan bir harfi, "SH" diye çevirmenin orijinallikle ilgisi yok ki. İngilizce orijinal demek değil.
İç sayfalarda spider-man'i örümcek adam diye çevirseler orijinalliği bozulur. Orijinali spider-man çünkü fakat Japonca ismin karşılığı "Ş" ise "SH" yazmanın bir nedeni yok.