japonyadaki deprem sonrası nükleer güç reaktörlerindeki patlama ve sızıntılar aklıma uzun zamandır forumda paylaşmak ,daha doğrusu
çizgi romanın kullanıdığı farklı amaçlardan ,özelliklede nükleer tehlike ve bunlara karşı alınacak önlemlerle ilgili üretilen çizgi romanlardan
örnekler vermek isteğini hatırlattı..bütün dünyada ama özellikle amerikan çizgi romanlarında,illaki de "süper kahraman" çizgi romanlarında sık
işlenen bir konudur atom savaşları,nükleer kazalar,radyoaktif sızıntı sonrası felaketlet veya ortaya çıkan "süper kahramanlar"..ancak çizgi romanın
"tu kaka" ilan edildiği 1950 yıllardan itibaren ,hem çocuklar ve gençler , hem de yetişkinler için bir çok alanda ve devlet-hükümet kuruluşları
veya bunlara bağlı sosyal örgütler tarafından sıkça üretilip dağıtılmışlardır..
Delaware eyaleti,"sivil savunma bölümünün" hazırladığı 8 sayfalık bir çizgi roman..1951 üretimi sanırım..
atom silahları konusunda ve muhtemel bir atom patlaması ile radyoaktif tehdit
tehdit zamanında sivil halkın bilgilendirilmesi amaçlanmış..malum "soğuk savaş" dönemi
atom silahları ve nükleer yarış son sınırlarında..gerilim yüksek..
(http://i56.tinypic.com/2s0codw.jpg)
bir diğer nükleer vs. saldırıya karşı sivil savunma çizgi romanı..çıkış noktası "hidrojen" bombası ve tahribatı..ve böyle
bir saldırı-savaşta sivillerin neler yapabilecekleri..1954 tarihli ve maryland'ta yaşayan siviller
için "civil defense comic books" serisinden yayınlanmış. washington dc. 'de üretilmiş..2o sayfalık
bir kitapçık..
(http://i53.tinypic.com/4q6v6.jpg)
16 sayfalık bir kitapçık..çizgi roman formatında, "big rock point power plant" adındaki nükleer
güç reaktörünün bulunduğu yer ve yönetimi tarafından ziyaretçiler için tasarlanmış..1971 yılındaüretilmiş.."cherlevoix country,
michigan usa ",yazıyor künyesinde..ama bu seferki kitapçıkta nükleer enerjinin gerekliliği ve üretimi, kısaca "güzellikleri" anlatılıyor..
(http://i55.tinypic.com/vmstxz.jpg)
Bol Amerikan renkleri ve kabalistik ögeler içeren Superman'de vakti zamanında dünyanın gördüğü en büyük dahilerden Sırp asıllı bilimadamı Nikola Tesla'yı düşman ilan edilmişti.
1940´da ilk kez Max Fleischer tarafından yayınlanan Superman çizgifilminde de dünyayı ölüm ışınlarına boğan elektro-manyetik çılgın bilim adamına Tesla adı konmuştu. Radyoyu ve X ışınlarını bulan ve ABD'nin göklerini örtecek olan enerji alanı gibi projeler geliştiren Tesla ömrü boyunca hakettiği saygıyı göremedi ve parasız ve yorgun olarak bir otel odasında vefat etti.
(http://www.linesandcolors.com/images/2008-11/super_450.jpg)
Konunun genel konsepti ile bağlantısı olmamasına rağmen yazmak istedim. Tesla'ya güzel bir gönderme de Christopher Nolan'ın iki Batman arasında çektiği Prestige filmidir. Daha sonra bu filmi sinema bölümünde detaylı tartışırız.
Nikolai Tesla'ya yapılan en güzel göndermelerden bir diğeride Martin Mystere Speciale Serisinde yer alır. 1987 tarihli 4 numaralı Şeytani Araştırma(La Diabolica Invenzione) isimli Castell imzalı hikaye bir şekilde Tesla'ya saygı duruşu gibidir. Speciale serisinin Angie ve diğer zevzeklerin olmadığı ya da içine etmedikleri belkide tek adam gibi albümüdür. Tesla'nın ELF yayılımı teorisini ışınlamanın keşfine kadar götüren çok ilginç hikaye gerçekten okumaya değerdir. Macerayla ilgili geniş bir dosyamda vardı ama hacker saldırısında kaybolmuş galiba. Maceraperest'in Efsane 1'inde yer alan öyküyü tavsiye ederim.
Selamlar
Lami
alabamanın ihtiyaçları için.. "büyük bir iş için "küçük yargıç" george c.wallace
yargıçın alabama valisi olması için kampanyada kullanılmış..
insanlarla konuşan ve projelerini anlatan bir politikacı adayı var.. kimi
yerlerde bir bilgilendirici dış sesin yargıcın biyografisini anlattığı bazende vatandaşların politikacıyı
ve projelerini anlattığı bir kitapçık..16 sayfa tasarlanmış..
1960-61 civarında yayınlanıp ücretsiz ve
seçmenlere elden ve posta yoluyla ulaştırılmış..bu politikacı demokrat bir aday olarak ve bağımsız bir kaç defa seçilmiş,
1972'de suikaste uğramış ve felç olmuş, ırk ayrımcılığına karşı savaşmış,sosyal haklar için mücadele etmiş biri..
(http://i56.tinypic.com/4lhzxd.jpg)
"GRENADA"
"Esaret ve yağmadan kurtuluş" alt başlığıyla yayınlanmış bir kitapçık-dergi..
a.c. clem langdon adlı şahıs tarafından yapımı sağlanmış.. 16 sayfalık bir kitap ,1984 yapımı hem de cia tarafından üretilip adanın her yerinde müdahaleyi kalıcı kılmak ve akla uygun göstermek açısından psikolojik harp taktikleri içerisinde kullanılan araçlardan biri konumunda..malum meşhur soğuk savaş dönemi..
Arka kapakta danışma ve yazışma için şu başlık verilmiş: "Uluslararası komünist casusluğu kurbanları.." (v.o.ı.c.e.) victims of international communist emissaries
Sayfalarında ; amerikanın getirdiği özgürlük ve demokrasi ile amerikaya minnet duyguları içindeki ada halkı sık sık gösterilmekte,küba'nın ,rusya'nın ve her türlü ajan provakatörün emelleri deşifre edilmekte özgür dünyanın özgür dostlarından alınacak yardımın önemi anlatılmakta.hatta st.lucia ,st.kitts, Guyana,Barbados,dominica ,trinidad tobaco v.s gibi küçük ada yönetimleride tehlikeye karşı uyarılmakta..çizgi roman bir kez daha popüler kültür ürünü olarak siyaset için kullanılıyor..
Grenada'da ne olmuştu :Şubat 1974'te bağımsızlığını ilan etti. 1979'da başbakan Eric M. Gairy yurtdışındayken koalisyon ortaği NJM'nin düzenlediği kansız bir hükümet darbesiyle devrildi. Maurice Bishop, yeni kurulan Devrimci Halk Hükümeti'nin (PRG) başına geçti. Sosyalist eğilimli olduğu için batılı devletlerin karşı çıktığı yeni hükümet, Gairy'nin ardından ekonomiyi büyük ölçüde düzeltti. Ama Bishop Ekim 1983'te marksist askerlerce devrildi ve öldürüldü. Darbeden hemen sonra ABD birliklerinin ülkeyi işgal etmesiyle darbe liderleri iktidardan uzaklaştırıldı. 1985 ortalarına kadar ABD birlikleri adada kaldı.
(http://www.psywarrior.com/GrenadaComicCover.jpg)
"jfk:new u.s.president" 1961 yılından,16 sayfalık bir dergi..yeni başkanın hayatını kısaca anlatıyor..
doğumu,eğitimi,ailesi..2.dünya savaşına katılması ve kahramanlığı..komünizme karşı tavrı ve halka vaadettikleri
ile anlatılan bir hayat,pek tabii ki bir propaganda aracı..kapağında brüksel amerikan elçiliği damgasına bakılırsa
ve belçikada nato üsleri ve üye ülkelerin elçilik, ateşeliklerinin olduğu düşünülürse,amerikanın dostlarına" yönelik bir propaganda görevide var..özellikle çocuk ve gençlere..
(http://www.presidentsrus.com/wp-content/uploads/2007/10/kennedy-new-us-president-comic.jpg)
Google Chrome ciktigi zaman da bir cizgi roman ile tanitimi yapilmisti. Hem de Scott McCloud (http://en.wikipedia.org/wiki/Scott_McCloud)'a cizdirmislerdi.
göz atmak isteyen olursa:
http://www.google.com/googlebooks/chrome/index.html
(http://futurethink.files.wordpress.com/2008/10/futurethink_google_chrome_comic1.jpg)
2.dünya savaşının zor zamanları...asya kıtasında japon ilerleyişi sürüyor ve tabii pasifikte amerikayı korkutan bir güçleri var..
amerika ve müttefikleriyle "mihver devletleri"(japon,italya,almanya..)karşı karşıya gelinmiş..
kıtada amerikan ve müttefiklerinin müdahaleleri sırasında amerikan ordusu ,askerleir için bir kitapçık hazırlatmış..
"pocket guide to china"..75 sayfalık bir rehber kitapçık bu.. ihtiyaç duyulan çince kelime ve cümleler ile acil bilgiler aktarılmış..
kitabın sonunda ise (10 sayfalık bir bölümde..) 1940'lı yıllarda kendi ve kahramanı iyice popülerleşmiş olan
"milton caniff" ve onun unutulmaz çizgi bantı "terry& the pirates'ten" tiplemelerin yer aldığı "how to spot a jap"başlığı altında
bir dizi resimleme.. çizgi bant kahramanları askerlere, bir japon ile çinli'yi nasıl ayırt edeceklerini,japonların
savaş hilelerini ve "düşmanların" belli başlı özelliklerini çizgi roman kadrajları ve balon yazıları eşliğinde anlatıyorlar..
not:bizim bu bölümdeki amerikan baskılı ilginç çizgi romanlara ulaşmamız bir tür amerikan "sahafı" olan "ethan persoff" ve onun sitesi
sayesinde olmuştur..(www.ep.tc)
(http://i51.tinypic.com/wwly7n.jpg)
(http://i51.tinypic.com/4gqafk.jpg)
(http://i55.tinypic.com/szg940.jpg)
1950 yıllarda çizgi roman üzerinden açılan "cadı avı" sansürler,baskılar,kötülemeler ve nerdeyse
"sistemin" tüm arızalarının acısının "comicslerden" çıkarılması dönemi 1960'lı yıllarda yavaş yavaş geride kalıyordu..
"comics"lerin geniş okuyucu kitlelerini kucaklamasıyla beraber sistem artık bir çok konuda "comics" formatının yardımına
başvuruyordu..mesela toplumda kullanıcılarının hızla artmasıyla birlikte yıkıcı etkileri iyice hissedilen "eroin bağımlılığıyla"
mücadele etmekte,gençleri ve toplumu bilinçlendirmekte "comics" tarzında üretilen kitapçıklarda sıkça kullanılıyordu..elimizdeki
örnek 1966 üretimi bir kitapçık..32 sayfa,yatay ,çizgi bant tarzı sayfalardan oluşmuş..amerikan halk sağlığı büroları,ulusal sağlık
büroları gibi yerlerden dağıtılıyordu ve "eroin" bağımlılığı ve tedavi yolları hakkında benzeri kuruluş ve yerel sağlık kuruluşlarıyla
irtibat bilgileri olan arka kapaktan oluşuyordu..eroin kullanan kişilerdeki fiziki ve manevi yıkımları anlatan kitapçık,eroin parası bulmak
için başvurulan yollar ve sosyal çevrenin sorundaki payı konusunda anlatımlarla devam ediyor ,suç ve ölümlerle,ailesel ve bireysel yıkımlarla
anlatı devam edip okuyana "uyarı" görevinde bulunuyordu..(konumuz ve yeri değil ama,"kara panterler" gibi radikal muhalif hareketler
dahil bir çok sosyal hareketin sistem içinde etkisizleştirilmesi için aynı "amerikan "devletinin" derin kuruluşlarının uyuşturucuya göz
yumduğu ve bazı kesimlere yan örgütler-mafya aracılığıyla bizzat "uyuşturucuyu" pazarladığı da bir çok araştırma.roman ve filme konu oldu..)
(http://i56.tinypic.com/k4z48j.jpg)
Bu güzel yazı dizisini beğenerek takip ediyoruz sevgili Yunusmeyra,bilesiniz.
Evet bu gidişle buradan bir kitap bile çıkabilir :)
How To Spot A Jap sahaneymis :)
amerikalı , bir nevi "eski kitapçıların" sitelerinden yola çıkarak zaman içinde biriktirdiğimiz dökümanlardan yararlanarak bir yolculuk yapıyoruz..aynı şeyler veya başka konularda da olsa,farklı zamanlarda bizdeki "sahaf" ve "eski kitap" dükkanlarının elinden de bunlara benzer dergi ve kitaplar geçti ,geçiyor..keşke o örneklerdende bilgiler edinebilsek..bu konuda hemen aklıma " azınlık cemaatlerinin kiliselerinin" türkçe yayınladığı kitaplar geliyor..belki sağlık,belki askerlikle ilgili veya toplumsal bir sorun üzerinde bizdede üretilmiş böyle çizgi roman örnekleri ortaya çıkar..hep beraber haberdar oluruz...küçük notlarımızı ve "görsellerimizi" eleştiren arkadaşlarımıza teşekkür ederiz ,bilsinler ki bizde forumdaki açılan her başlıktan bilgileniyor ve ufkumuzu genişletiyoruz..
TRAPPED!
New york şehri,sağlık konseyi narkotik komitesi işbirliğiyle ;eroin bağımlılığı tehlikeleri ve zararları üzerine 1951 yılında hazırlanmış bir dergi..özellikle çizgi romanın amerika'da kimi örnekleriyle tepki çekmeye ve çizgi roman dergilerinin geneli için "önyargıların" oluşmaya başladığı tarihlerde "harvey publications" yayınevi tarafından üretilmiş ve "Columbia" üniversitesi yayınları tarafından yayınlanıp yüksekokul öğrencilerine dağıtılmış bir dergi..16 sayfa, ön ve arka kapak çizgi roman anlatısına dahil..sorunlarla boğuşan bir öğrencinin arkadaşlarının teşvikiyle eroine başlaması ve sonrasında sosyal ortamında yaşadığı değişimler ile psikolojik çöküntüler ve "hapisle","arkadaşının ölümüyle","uyuşturucu tedavi merkezleriyle" kesişerek sonlanan "trajik" bir hayat kesiti anlatılıyor..
(https://c3.staticflickr.com/9/8417/30239103882_da9a02ebd7_o.jpg)
"Johnny gets the word"
Yatay bant tipinde ve 2'şer karelik sayfa tasarımlarıyla hazırlanmış 32 sayfalık bir dergi..johnny adlı bir gencin sosyal ilişkileri üzerinden anlatılan,"zührevi hastalıkların" konu edinildiği,bulaşma ve korunma,tedavi yolları üzerine bilgilendirmenin yapıldığı bir içeriği var..1965 yılında dağıtılmış..st.louis-misouri'deki sosyal sağlık kuruluşu damgasını taşıyor..eyalet hükümeti sağlık bölümünce üretilmiş..
(https://c2.staticflickr.com/9/8557/30355545265_05af866ab0_c.jpg)
Çizgiromandan çok sağlıkla ilgili bir kitap sanırım. Ama çizimleri fena değil.
Bu konuyu sevgili doktorlarımıza soralım. Bu kitaplar ne anlatıyor, mümkünce ilaç reçeteleri gibi latinceye girmeden bizi biraz bilgilendirsinler. ;)
darkwood, haksız sayılmazsın.. çizerlerin bu kitaplarda çoğunlukla imzası olmasada çizgi stillerinden 1950-60'lı yılların "comics"lerinde ama daha çok "romantik" dergilerinde, western, dünya klasikleri veya gerilim-korku dergilerinde yer almış çizerler olduğu tahmin edilebilir.. Aslında bu öyküde belli bir gerilim ve "dramatik" yapı var.. Sayfaların geneli bilgi vermenin yanında bir öyküyüde bize aktarıyor, ama neticede bu çizgi romanın öncelikli amacı belli bir bilgiyi popüler olan bir medya aracıyla yaymak..
(https://c5.staticflickr.com/9/8560/30239155212_8a23942f6d_c.jpg)
Mesut sormuş cevap verelim:
Burada nette bir problem olduğu için çizimleri tam göremiyorum, ama Johnny gets the ifiliz (Frengi) üzerine bir bilgilendirme öyküsü gibi durmakta
"dr.rex morgan anlatıyor..
Doğmamış çocuklarınız hakkında.." 14 sayfa içerik.. Alkol,tütün ve sigarayla mücadele
bürosu sponsorluğunda yayınlanmış bir dergi.. Zararlı alışkanlıkların anne adayında ve hamilelik esnasında
bebekler üzerindeki zararlı etklerini anlatmak için çizilmiş..
(https://c3.staticflickr.com/9/8558/29725385874_2ea32f37db_z.jpg)
"teenage bobby trap"
Amerika narkotik ve tehlikeli uyuşturucu maddeler bürosu tarafından 1970'te washington d.c.'de üretilmiş..
32 sayfa.. "Korku" dergileri okuyucularına yabancı gelmeyen bir çizer tarafından çizilmiş, ancak imza yok..
Haplar ve reçeteli ilaçlardan başlayarak uyuşturucu hap ve maddelerin tarihi, tıbta ve yasadışı olarak kullanım
yerleri anlatılıyor.. Kullanıcılardaki etkileri, bağımlılık aşamaları ve tedavi yöntemleri anlatılıyor..
Tehlikelerinden bahsediliyor.. Toplum içindeki yayılma mekanizmaları anlatılıyor.. Uyku ilaçları, kimyasallar,
eroin ve kokain, esrar, marihuana birer birer ele alınıyor..
(https://c5.staticflickr.com/6/5663/30058951340_1db25661bf_o.jpg)
"Martin luther king and montgomery story"
10 cent'lik, 16 sayfa hacimli bir dergi.. İngilizce ve ispanyolca versiyonları mevcut.. 1957-58 civarına tarihleniyor..
Çizeri bilinmiyor.. 1950'li yıllarda rosa parks, martin luther king gibi "pasif direnişi" savunan önderleri anlatan ve
"sivil-insan hakları" mücadelesinin ilerleyişini ve pratiklerini anlatan bir içeriği var.. Irk ayrımcılığı ve tarihi,
afrika kökenli amerikan vatandaşlarının maruz kaldığı ayırımcılık ve güçlükler, "gandhi örneği", "montgomery otobüs boykotu", 4 eylül 1957 yılında "little rock'ta" ki bir sosyal olay gibi tarihsel dönüm noktaları ele alınıyor..
(https://c7.staticflickr.com/9/8597/29725441454_30e8e09533_o.jpg)
Gerçekten çok ilginç. Bilgilendirme için arkadaşımıza teşekkür ederim.
"Ürün reklamları"nın bir veya bir kaç bant (sonraları sayfa...) olarak, çizgi roman biçiminde çizilerek ilgili dergilerde, gazetelerde yeraldığı (neredeyse çizgi romanın basılı medyada yeralmasıyla yaşıt olan...) örnekler var biliyorsunuz ...
gazetelerin "comics" sayfalarına, daha çok da "sunday" denilen renkli pazar eklerine konulan çizgi roman (çizgi bant...) biçimindeki reklamlardan bir kaç örnek :
1934...
(https://c7.staticflickr.com/9/8567/29725491014_d58e0bc067_c.jpg)
1940...
(https://c6.staticflickr.com/9/8608/30269666661_486f7f23f8_c.jpg)
1950'ler (bir dergi reklamı)...
(https://c1.staticflickr.com/6/5735/30320436096_7034571052_b.jpg)
Bu tarz reklamlar yıllar içinde "binlerce" çizilmiş gazetelerde... yıllar geçmiş ama ,reklamı yapılan ürünlerin hedef kitlesine yönelik olarak, yine bu "gelenek" ten vazgeçilmemiş.. Mesela 1970'lerde, "comics" dergi ve magazinlerinde bolca rastlarız bu "tarza".... Fakat kimi zaman o kadar "can sıkıcı" olmuşlardır ki, okuduğu maceradan soğuturlar okuyucuyu ;) Heyecanın ve gerilimin "tavan" yaptığı sayfa ve panellerin arasında, "kahraman" ımızın başrolde yer aldığı "meyveli kek" reklamı görmek nedir gerçekten >:( ("yabancılaştırma efekti" mi ;D )
Altta "super hero" ların dergilerinden örnek reklam sayfaları :D
(https://c4.staticflickr.com/8/7779/29724092843_aa9d55ba8b_o.jpg)
(https://c3.staticflickr.com/6/5754/30239267362_5746f711b4_o.jpg)
(https://c7.staticflickr.com/6/5332/30320434646_aba46ec8ee_o.jpg)
(https://c6.staticflickr.com/6/5699/29724092253_7198ac687c_o.jpg)
Bir tane de benden gelsin :)
http://pizagorgunlukleri.blogspot.com.tr/2014/05/spiderman-in-trap.html?m=1
(https://c7.staticflickr.com/9/8579/30059122510_9f012c852d_b.jpg)