Özcan Eralp

[Lami Tiryaki]

Lee Falk ve eserlerie ithaf edilmis Avustralya'dan yayin yapan www.deepwoods.org isimli siteye üye oldugumda "aa Özcan Eralp'in memleketinden bir üyemiz var" diye bayaa bir iltifat yemistim. Bizde ustanin adini bilmez kimse, adamlar oturup Eralp külliyati olusturmuslar. Hatta sevgili Andreas hayat hikayesini de yazmis. Özenle türkçeye çevirmisim zamaninda. Iyi okumalar...


ÖZCAN ERALP
Yazan:Andreas Eriksson
Türkçeye Çeviri:Lami Tiryaki
Özcan Eralp, Isveç'te üretilen Kizilmaske çizgi romanlarinin gerçek emektarlarindandir. 1925'te Izmir'de dogan Eralp, önce mühendislik egitimi aldi. Fakat bir gazetede is bulunca okulu birakti. 1960 yilindan itibaren ticari çizerlige baslayarak, çizgi film üretiminde çalisti.

Özcan Eralp, Isveç'te tasayan agabeyini ziyeret etmek üzere, 1967 yilinda bu ülkeye geldi. Fakat ziyaret, planladigindan daha uzun sürecekti. Bir kaç ay sonunda kendini çizer olarak is aramaya baslamis bir halde buldu ve Semic Press'te çalismaya karar verdi. Ilk isi, konusma balonlarinin çizimi gibi basit stüdyo çalismalari oldu. Bir süre sonra, çizgileri sanatçi Torsten Bjarre'ye ait olan dönemin oldukça popüler çizgi romani Lilla Fridolf'ta  asistan çizer olarak çalismaya basladi. Bjarre'in hastalandigi dönemlerde arada bir hayalet çizer olarak tamami kendisine ait olan bölümler resimledi. (Not:Daha sonralari 1990-1994 yillarinda Lilla Fridolf'un çizimleri, bir baska Kizilmaske çizeri olan Hans Lindahl tarafindan gerçeklestirildi.)

Eralp'in hayali, memleketinde 1940'li yillarda eski Tom Tyler seriyallerini izledigi ve fanatigi oldugu Kizilmaske'yi çizmekti. Kizilmaske editörü Ebbe Zetterstad Eralp'in amacini ögrendiginde kahkahalarla gülmüstü. Ancak bir yildan kisa bir süre sonra Eralp'in düsleri gerçeklesti. Ise önce, Fratelli Spada'dan elde edilen Italyan öykülerini gelistirmek için extra paneller çizerek basladi. Kizilmaske için yaptigi ilk çalisma Fantomen No:2/1968'de basilan Germano Ferri imzali bir öykü için yaptigi destek çizimler oldu. Bir kaç yil sonra, Semic Press Kizilmaske hikayelerini çogaltmaya karar verince, Eralp tamami kendine ait ilk Kizilmaske hikayesini çizmek için firsat buldu. Fantomen Nr:4/1970 sayisinda yeralan The Treasure Seeker(Hazine Avcisi)'in tamami, Özcan Eralp tarafindan yazilip çizilmistir. Yillar boyunca Eralp, yazar ya da ortakyazar olarak Kizilmaske hikayeleri yazmaya da devam etti.

1970-72 yillari arasinda yazdiklarinin çogu, eski Lee Falk hikayelerinin yeniden yazimi olarak çikar karsimiza. Son dönemdekilerin aksine bu ilk dönem hikayeleri orijinale çok sadik kalinarak yazilmamistir. Bunun nedeninin yepyeni hikayeler tasarlamak oldugu açiktir. Bu dönem boyunca Eralp, Charlton Phantom Magazine'de yayinlanmis üç kisa Kizilmaske hikayesini de yeniden çizdi.

Zamanla Fantomen'in editörü Ulf Granberg oldu ve Isveç'te Kizilmaske üretimi gerçek anlamda sona erdiginde, Eralp çoktan memleketi Türkiye'ye(Istanbul'a) dönmüstü. Zamanin egzotik ortaminda unutulmaz kovboy hikayelerini ve-elbette-Intrigue In Istanbul(Istanbul'da Entrika!)'yi yaratti(Vahsi Bati'da geçen ve 17. Kizilmaske ile ilgili üç hikaye:Terror In the Desert(Çölde Dehset), Wagon Master(Vagonlar Hakimi) ve The Indian Hater(Kizilderili Düsmani). 

1976'dan itibaren, Eralp ve tecrübeli Isveç'li sanatçi Bertil Wilhelmsson, kursunkalem'de Wilhelmsson ve çinilemede Eralp olmak üzere birlikte çalismaya basladilar. Ikilinin birlikte çalismasinin tek baslarina gerçeklestirdiklerinden daha iyi olduklari söylenir. Bir kaç yil sonra Wilhelmsson ayrilmadan önce ikili, Lethal Dose, The Tyrant in Tuang ve Grand Prix gibi unutulmaz eserlere imza attilar.

Semic Yayinevinin 1970'lerden 1980'lere kadar olan Kizilmaske maceralarinin üretiminde Eralp çok önemli bir kilometre tasi olarak hatirlanir. Kendisinin de en begendigi hikaylerden birisi, okuyucular arasinda çok popüler olan 1985 tarihli Guran's Secret(Guran'in Sirri) isimli maceradir. Guran, Eralp imzali 1987 tarihli bir diger macera, The Old Bandar(Yasli Bandar)'da da basroldedir.

Kizilmaske çalismalarinin yanisira, Eralp çesitli yerli dergiler için de renkli çizimler yapti. 1980 baslarinda çalistigi dergi tarafindan açilan bir yarismaya baldizinin adina katildi. Tahmin edilebilecegi gibi yarismayi kolaylikla kazandi. Bu basari sonrasi, roman yazmasi için teklifler aldiginda baldizinin oldukça kafasi karismisti! 1980'lerin ortasinda büyük bölümü kendi otobiyografisi olan ilk romanini tamamlamisti. Bu romanin yayinlanip yayinlanmadigi bilinmemektedir.

Eralp, herhangi bir Kizilmaske çalismasina basladiginda, önce küçük formatta karikatür tarzinda kursunkalemle altyapiyi olusturur. Altyapi olustuktan sonra, artik kursun kalemle tüm kareyi (asagi yukari 460mm*350mm ölçülerinde) tamamlar ve maceranin basindan sonuna dogru sirayla çinileme islemini yapar. Kendi öykülerini oldugu kadar diger sanatçilarin eserlerini de çinilemekten büyk zevk alan usta, 1986-1988 arasinda Bertil Wilhelmsson ile yeniden biraraya geldi (sanatçi Knut Westad Kizilmaske çalimalarini birakmadan önce bir maceranin hazirlanmasinda ikiliyle birlikte çalisti).

Karikatürü çok sevdiginden olsa gerek, Red Kit'in çizeri Morris'(Maurice de Bévere)'in Eralp'in, en çok etkilendigi sanatçilardan biri olmustur. Bu yüzden santçinin çalismalarindan bazi alintilar yapmis olmasi pek sürpriz olmasa gerek. 1979 yilinda Kopenhag'ta bir toplanti öncesi, Eralp kendi portresini koyarak  Ulf Granberg'e gönderdi: Altindaki yazida "Ben tipki böyle görünüyorum" diye yaziyordu. Eralp'in Isveççe'si çok iyiydi. Bu yüzden pek çok öyküyü Isveççe yazmistir. 1989'da The Secret of the Volcano Valley(taslaklarini da kendisinin gelistirdigi Yanardag Vadisi'inin Esrari) isimli öyküde, bazi kareleri çinilemeden kursunkalem olarak birakti. Sonuç gerçekten etkileyiciydi. Bir baska unutulmaz eseri 1984 yilinda poster formatinda basilmis olan ve devasa çizimlere sahip Map of Bengali(Bengali Haritasi)'dir. Lee Falk tarafindan kabul görmüs ve tüm Semic/Egmont hikayelerindeki Kizilmaske maceralarindaki Bengali haritalari için örnek teskil etmistir.   

Kaynakça:Kizilmaske söylesisi:24/1986

[hakan alpin]

ansiklopedi'yi hazirlarken telefonla aradigim 250 kisiden biriydi.. üstad, rahatsiz etme sebebinden bahsettigimde oldukça duygulandi.. (fakat en çok duygulanani yillar önce adeta inzivaya çekilmis olan çetin karakoç'tu..) diger herkesle yaptigim gibi, onunla da elimdeki biyografisinin üzerinden geçtik.. beni daha yakindan tanimak için evine davet etmisti.. ancak biz didim'e tasininca nasip olmadi..
bu renkli çalismada kizilmaske'nin bacaklari ve vücutla birlestigi nokta anatomik olarak hatali olsa da, üstadin çalismalarini yakindan görmeyi çok isterdim
kismet olmadi
ama (her ne kadar geri planda kalmis olsa da -ne demisler: 'gözden irak olan, gönülden de uzak olur'-) özcan usta'nin kizilmaske koleksiyonuna yillar boyunca yaptigi profesyonel katki inanilmazdir..

[s.b]

Demirbas'in yayinlayacagi Kizilmaske de bu maceralara ne zaman sira gelir acaba?