Vegan Cizgi Roman

[kharon]

Gorebildigim kadari ile ilk kez ele alinan bir konu: Veganizm

http://paneller.blogspot.com/2018/06/ilk-vegan-cizgi-romanimiz.html


Levent Cantek ve Levent Gonenc 'Muhalefet Defteri' kitabindaki 'Turkiye'de Mizah Dergileri' isimli makalede cizgi romanimizda-mizah dergilerinde ele alinan konularin zamanla nasil degistiginden de  bahsederler. Buna gore 80'li yillarda gelisen postmodernizm dalgasiyla birlikte 90'li yillardaki mizah dergilerinde bunun yansimasi gorunur. Boylece feminizm, escinsellik gibi kimlikler, cevrecilik gibi konular girer cizgi roman-mizah dergileri dunyamiza (mikro talepler). Halbuki bunlardan bazilari  daha onceleri sadece dalga gecilmek icin kullanilan temalardir, simdi ise bu konulardan bazilari artik sahiplenilmis,  savunma amaciyla dile getirilmektedir.

Bu mikro-taleplerin bir uzantisi olarak gordugum ama Turkiye'deki gundeme cok daha gec giren bir konu da veganizm. Dunyada da son yillara dek oldukca 'fringe' bir hareket olan veganlik son zamanlarda inanilmaz ivme kazanmis, son derece sicak bir tartisma. Batidaki 10 yildaki degisimi kose basinda acilan vegan kafeler-restoranlar, vegan olmayanlarda ise menulere giren secenekler ve marketlerdeki urun cesitliliginden bile kolayca takip etmek mumkun. Artik  ana akimin bir parcasi haline gelen veganizm icin -benim gorebildigim kadari ile- yapilan ilk yerli calismamiz 'Gececi' dergisinin 4. sayisinda (Subat-18) Erdal Belenlioglu'nun yazdigi Taylan Kurtulus'un cizdigi 'Karides Kardesten Ileridir' isimli hikaye oldu.



Aslinda yukarida saydigimiz mikro taleplerde de oldugu gibi mizah dergilerimizde veganlik-vejeteryanlik uzunca bir suredir mizahin konusu olarak girmisti zaten; burada bahsettigimiz sahiplenme-savunma amaciyla yaratilan ilk hikaye olmasi.



Taylan Kurtulus'un cizdigi hikaye bir ahcinin yaninda ise baslayan bir cocugun istakozlarin nasil pisirildiklerini ogrenmesi ile basliyor. Burada bir parantez acalim : 

Bir diyetten ote yasama bicimi olan veganligin zeminini olusturan dayanaklar 3 noktada ozetlenmekte :

- Ilki yedigimiz (ya da sut-yumurta icin kullandigimiz ) hayvanlarin 'sentient' olmalari; yani aciyi hissetmelerinin otesinde bilinclerinin, hafizalarinin, hiyerarsik-karmasik sosyal hayatlari olan oldukca akilli yaratiklar olmalari. Temel olarak gelistirilmis "etik" bir arguman.

- Ikincisi "Cowspricy" gibi dokumanlarla gundeme getirilen hayvancilik ve global isinma arasindaki pek cok kisinin farkina varmadigi direk iliski (toplam tasimacilik sektorunun etkisinden daha buyuk bir etki)

- Ucuncu olarak ise son yillarda tartisilmaya baslanan cok fazla et bazli tuketimin insan sagligina etkileri.


Belenlioglu-Kurtulus'un hikayesinin omurgasi ilk maddeye, yani konuya etik acisindan bakan tartismalara dayanmakta. Masallardaki kendine 'iyilik yapilan hayvanin sonrasinda buna karsilik vermesi' temasiyla birlesen kisa bir hikaye, ama bir ilk olmasi acisindan onemli.



Kaynaklar:
https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2018/apr/01/vegans-are-coming-millennials-health-climate-change-animal-welfare?CMP=fb_gu
Levent Cantek & Levent Gonenc, 'Turkiye'de Mizah Dergileri', 'Muhalefet Defteri', YKY, 2017