Corona Virüsünün Çizgi Roman Sektörüne Etkisi

[DAMPYR]

Makale Çizgi Kafeden Alınmıştır



Corona virüsü hayatın diğer tüm alanlarında olduğu gibi tabii ki de çizgi roman sektörünü de etkiledi, ancak görünen o ki bu etki çizgi roman sektörünü kökten değiştirebilecek boyutlara ulaşmış durumda. Her ne kadar ilk günlerde sadece Comic-Con'ların yapılmasını etkileyecek gibi dursa da şimdi durum pek çok çizgi roman şirketine kırmızı alarm verdirtecek boyutlara ulaştı. Gelin hep birlikte sürecin bu noktalara nasıl geldiğini adım adım inceleyelim.

Çizgi Roman Dünyasının Bugünü
İşin Corona virüs kısmına girmeden önce biraz çizgi roman dünyasının bugünkü resmini çizmemizin bizim olayları daha iyi anlamamızı sağlayacağını düşünüyorum. Burada uzun uzadıya bu konuyu incelemeyeceğim çünkü bu konu hakkında bir yazı yazdık. Ben daha çok size olayın şirketler açısından finansal boyutunu göstermek istiyorum.

Aslında çizgi roman şirketleri için kağıt üstünde işler fena gitmiyor. 2010lu yılların başından bu yana çizgi roman sektörü sürekli bir büyüme içerisinde. Toplam satışlara baktığımızda da artık milyar dolarlık bir sektör haline gelmeye başladı. Her ne kadar özellikle 2019'un başından bu yana satışlarda gözle görülür bir düşüş olsa da bu şirketler için kritik bir düzeyde değil.

Burada ilginç bir noktadan bahsetmek istiyorum. Geçtiğimiz aylarda DC Comics'in Disney tarafından satın alınacağına ve DC'nin çizgi roman kısmının kapatılacağına yönelik iki haber çıksa da bu iki haber söylenti olmaktan öteye geçemedi. Bu söylentilerin çıkış nedeni belli. DC Comics'in satış rakamları son 5 yıl içerisinde düşüşe geçmiş durumda. Sektördeki aslan payını rakibi Marvel'a kaptırmış olması ve başındaki isimlerden Dan DiDio'nun kovulmuş olmasıyla birlikte bu tarz söylentiler de ortaya çıkmaya başladı. DC Comics her ne kadar düşüşte de olsa hala ciddi anlamda kar getiren bir şirket ve kapanma ihtimali çok düşük görünüyor.

İşin finansal kısmı sektör için parlak görünse de okuyucularla şirketlerin arası belki de tarihte hiç olmadığı kadar açılmış durumda. Her ne kadar kalite göreceli bir şey olsa da çizgi roman takipçilerinin çoğu çizgi roman içeriklerinin giderek kötüleştiği görüşünde. Sürekli gelen reboot ve soft-rebootlar, daha çok satış yapmak için seri sıfırlamalar, eventler ve ortak sayılar yüzünden mahvolan seriler ve daha pek çok şey okuyucular ile yazar ve çizerlerin arasını açmış durumda.

Corona'nın İlk Etkileri
Coronavirüsü dünyada yavaş yavaş yayılırken ve ABD'de şu an olduğu gibi ciddi boyutlara ulaşmamışken, çizgi roman şirketleri için de ortada ciddi bir problem yoktu. Herkesin aklında yaz mevsiminde düzenlenecek SDCC ve diğer Comic-Con'ların akıbeti vardı.

İlk başta 12-15 Mart arasında düzenlenecek olan Emerald City Comic-Con'dan iptal haberi geldi. Kısa bir süre içinde bu duyurulara MoCCA ve WonderCon da eklendi ve tahmin edildiği gibi o tarih itibariyle diğer tüm Comic-Con'lar da yavaş yavaş iptal edilmeye başlandı.

11 Mart tarihindeyse çizgi roman dağıtımcısı olan Diamond Comics, Çizgi Roman Satıcıları Zirvesinin Orlando ve Florida'da bu sene yapılmayacağını duyurdu.

13 Mart tarihinde önce Oni Comics daha sonrasında Boom Studios, DC Comics, Marvel Comics ve daha pek çok çizgi roman şirketinin çalışanları evden çalışmaya başladı.

Buraya kadar olan her şey daha önceden olan beklenen şeylerdi. İşlerin kırılma noktasına gelişi ise 17 Mart tarihinde gerçekleşti.

Yerel Çizgi Roman Dükkanlarının Çöküşü
ComicExperience isimli çizgi roman dükkanının sahibi olan Brian Hibbs, 17 Mart'ta kendi Facebook hesabından bir açıklama yaptı. Normalde çizgi roman dükkanı sahipleri yaptıkları siparişleri 2 hafta öncesinden iptal edebiliyor. Coronavirüsü yüzünden San Francisco bölgesinde iş yerleri kapandığı için de Brian Hibbs bu hakkına başvurup en çok çizgi roman getirttiği beş büyük şirkete mail atıyor. Bu beş şirketten ikisi geri dönüş bile yapmazken diğer ikisi geri iadeyi yapamayacaklarını söylüyorlar. İadeyi kabul eden tek şirket ise Image Comics oluyor.

Şimdi durup bu durumun nelere yol açabileceğini düşünelim. Öncelikle işin en kritik etkisini çizgi roman dükkanlarında görüyoruz. Önümüzdeki ay için yaptıkları siparişleri bu krizde satamayacaklarını düşünürsek ve geri iade de alamayacaklarından bu pek çok çizgi roman dükkanı için batışa yol açabilir. Zaten satış yapamamaları bile batışa yol açabilecekken bir de bir aylık siparişlerin parasını ödemek zorunda kalmaları büyük bir sorun.
Gelelim bunun sektör üstüne etkisine. Şu an elimizdeki en güncel rakam 2018'e ait o yüzden 2018'deki rakamlarla bunun sektörü ne kadar etkileyebileceğini size göstereceğim. 2018 yılında çizgi roman sektörü tam 1 milyar 95 milyon dolarlık bir satış yaptı. Bunun sadece 100 milyonu dijital satıştan geldi. 975 milyonluk satış basılı yayından geliyor. Üstelik bu 975 milyonluk satışın 510 milyonunu çizgi roman dükkanları sağlıyor. Sektördeki para akışının yarısı yerel çizgi roman dükkanları üstünden dönüyor. Onların zarar etmesi, şirketleri de dolaylı yoldan zarara uğratıyor.

Brian Hibbs tabii ki bu sorunu yaşayan tek çizgi roman dükkanı sahibi değil. Diğer çizgi roman dükkanları da aynı sorundan şikayetçiydi. Haliyle hem okuyucular hem de satıcılar gözlerini çevirip Marvel Comics, DC Comics ve Diamond Comics'ten gelecek açıklamaları beklemeye başladı. İşte bu açıklamalar beklenirken ikinci ve daha büyük bir kriz ortaya çıktı.

Diamond Comics'in Çöküşü
Diamond Comics basılı çizgi romanların dağıtımını yapan firma. Kendileri bu alandaki en büyük firma olmaları dışında çizgi roman dükkanlarına yapılan dağıtımın büyük bir çoğunluğunu üstleniyor. O yüzden bu firma Nisan ayı itibariyle hiçbir çizgi roman dağıtımını yapmayacaklarını duyurduğunda çizgi roman dünyası büyük bir şoka uğradı. Artık çizgi roman dükkanlarının önünde daha büyük bir sorun vardı: Bir daha çizgi roman sevkiyatı alamamak.

Diamond Comics'in CEO'sunun yaptığı açıklamada salgın nedeniyle bu dağıtımın durduğunu söylerken ne zaman başlayacağına dair bir ibare bulunmuyordu. Birkaç gün önce çıkan habere göre Diamond Comics dağıtımını yaptığı çizgi roman şirketlerine ödeme yapamayacağını belirtmiş. Bu da demek oluyor ki, ufak çizgi roman şirketleri batışa sürüklenebilir. Marvel Comics, DC Comics ve Image Comics gibi firmalar bu durumu hasar alarak atlatabilirler ama mesela Valiant, Oni Press, Dynamite gibi daha küçük firmalar için bu batış nedeni olabilir.

Yeni Gelişmeler Işığında Çizgi Roman Dünyası
Daha henüz Diamond Comics firmalara geçmişe yönelik ödemelerini yapamayacağını duyurmadan günler önce küçük firmalar yayınlarını durdurmaya yavaş yavaş başlamıştı zaten. Aspen Press ve Vault tüm yayınlarını durdururken, Valiant bir aylığına işleri bırakma kararı aldı. Dynamite bazı serilerini yayınlamazken yayınladıkları seriler üstünden de indirim yaptı. Dynamite, Oni Press, IDW, Dark Horse Boom! ve daha pek çok firma çizgi romanların geri iade edilebilir yaptıklarını duyurdular.

Daha önce de belirttiğimiz gibi bu geri iade duyurularını çizgi roman satıcıları DC Comics ve Marvel Comics'ten de bekliyordu ve o açıklamalar da bir süre sonra geldi. Olayların patlak verdiği ilk günlerde DC Comics ve Marvel Comics sosyal medya üzerinden okuyuculara yerel çizgi roman dükkanlarına destek olmaları ve kargo aracılığıyla oralardan alışveriş yapmaları için çağrıda bulundu. İade için açıklamaysa DC Comics'ten 28 Mart tarihinde geldi. DC çizgi roman dükkanlarından iade kabul ederken, aynı zamanda dükkanlara 250 bin dolarlık yardım yapacağını da  duyurdu. Bu dönemde DC Comics cephesinde yaşanan bir diğer gelişme de DC'nin bazı büyük matbaalarını 3 haftalığına kapatma kararı oldu.

Bu süreçte yerel çizgi roman dükkanlarının cephesinde ise farklı gelişmeler yaşanıyordu. Pek çok yerde çizgi roman dükkanları kapanırken okuyuculara kargo aracılığıyla satış yapmaya başladılar. Nisan ayı itibariyle çizgi romanların ellerine ulaşmayacak olması ihtimali olsa da Nisan öncesi ellerine ulaşan sayıları bu yolla okuyucularla buluşturdular. Bu dönemde Diamond Comics gibi bir çizgi roman dağıtımcısı olan ama Diamond Comics'e göre çok daha küçük bir şirket olan TKO Studios, internet üzerinden satışlarının yarısını yerel çizgi roman dükkanlarına bağışlayacaklarını duyurdu. Ayrıca bazı çizgi roman satışı yapan internet siteleri okuyucular için %65'e varan indirimler yaptıklarını da duyurdular.

Diamond Comics'ten boşalan yayıncı koltuğunun çözümü için de yayınevlerinden ilk adımlar gelmeye başladı. DC Comics, birden çok firmayla anlaşarak çoklu dağıtımcı yöntemiyle bu sorunun üstesinden geleceklerini söyledi. Bu duyurudan bir gün sonra Ingram şirketinin DC Comics, Marvel Comics ve Dark Horse gibi büyük şirketlerin dağıtımını yapacağını duyurdu. Büyük bir yayınevi olan Penguin Random House'un da bazı küçük şirketlerle anlaştığı öğrenildi. Ayrıca Penguin Random House'un Diamond Comics'i satın alıp çizgi roman dağıtım işine giriş yapacağına dair söylentiler de çıkmış durumda ama tabii bu söylenti henüz onaylanmadı.

Çizgi Roman Dünyasının Yarını
Peki bu gelişmeler, çizgi roman dünyasının yaşanan bu büyük krizlerden sonra tekrar ayağa kalkacağının göstergeleri mi? Hem evet hem hayır. Her ne kadar dağıtımcı sorunu ve geri iade gibi patlak veren sorunlar kısa vade için çözülmüş gibi dursa da uzun vade için olan problemler hala devam ediyor. Hala çoğu çizgi roman dükkanı batma tehlikesiyle karşı karşıya. Yapılan yardımlara, indirimlere ve desteklere rağmen Corona virüsü tamamen sona erene kadar pek çok çizgi roman dükkanının iflas etmesi oldukça olası. Üstelik bu tehlike yayın evleri için de geçerli. Tüm yayın evleri önümüzdeki 3 ayın yayın programını yeniden planlamaya başladı. Küçük sayılabilecek yayın evleri bazı serilerini durdurma kararı aldı, bazıları ise tüm yayınları bir süreliğine durdurdu. Sektörün devi sayılabilecek Marvel Comics bile bu durum için önlem alarak yeni çıkartacağı serilerin bir kısmını iptal etme kararı aldı. Sektörün ne kadarının ayakta kalacağını kestirmek için henüz çok erken ancak şunu söyleyebiliriz ki çizgi roman sektörü için Corona virüsü öncesi ve sonrası olarak değerlendirebileceğimiz çapta bir etkiyle karşı karşıyayız.

[YERDENİZ]

Darısı! Bizim yayınevlerinin başına...