Gerekli Şeylere Tenkit

[tommikser]

Sitemizde tartışma-eleştiri iç içe girmişken bende kendi çapımda bir eleştiri yapayım.Bakarsınız Alişan veya Mişel bana uygun bir cevap verir.

Alişan'ın ;Naruto Cilt 7 ofise geldi, en kısa zamanda dağıtıma başlıyoruz, darısı One Piece 7'nin başına =) yazılı facebook yazısına oldukça beğeni ve eleştiri gelmişti.Eleştirilerden biride çizer isimlerinin neden Türkçe karakterle yazıldığıydı.Alişan bunun üzerine bize şu cevabı verdi:

Yazarın orjinal ismi Latin harfleriyle yazılmış halinin altında yazıyor zaten. Yazarın ismi, Türkçe bu şekilde yazılmaktadır. Daha önce İngilizceden yazarın isminin Latin harfleriyle yazılmış şeklini orjinal olarak düşünmek yanlış olur. Türkçede "Ş", harfi varken "SH", kombinasyonunu kullanmak hem saçma hemde yanlış olur. Dahası ismin bu şekilde kullanılması gerektiği bizzat Shonen Jump editörleri tarafından söylenmiştir. Lütfen Kendi dilinizin kıymetini bilin. Ve İngilizceden okuduğunuz bir şeyin orjinalinin de ingilizce olduğu yanılgısına düşmeyin. Manga Japonca yazılmıştır ve orjinal dili olan Japoncadan Türkçeye çevrilmiştir. Saygılarımla Genel Yayın Yönetmeni Alişan Cengiz


Şimdi ben Gerekli'ye tenkidimi yapmak istiyorum.Karakter olarak ingilizce değil Türkçe kullanmamızı Japon editörlerde istemişler.Yani bizim milliyetçiliğimizi bizden çok yapmışlar.Gerekli'nin Comics yayınlarına baktığımızda kapaklarda neden İngilizce isim kullandıklarını uzun uzadıya anlatmışlardı.Marvel'in kapakları elletmediğini yalnız içerideki çevirilere karışmadıklarını söylemişlerdi.İşte ben burada şunu anlamıyorum.Türkçe karakter kullanmak istediklerini ve bunun dilimizi korumamız için gerekli olduğunu söyleyen arkadaşımız acaba nede çizgi roman içindeki isimleri Türkçe'ye çevirmemişlerdir.Evet hepsini çevirmek zor olabilir ama neden ısrarla Spider-man,captain america,human torch,lizard vb. isimlerde ısrar etmekteler.Örümcek Adam,Kaptan Amerika,Alevadam,kertenkele yazmak çok mu zor?İngilizce isim yazılınca acaba daha mı güzel görünüyor?

Madem bu kadar Türk dili üzerine ince düşünüyorsunuz da bu durumu nasıl açıklayacaksınız.Yoksa bu durumu düzeltmek içinde Japon editörlerinden bizim yerimize milliyetçilik yapıp neden böyle yapıyorsunuz demesini mi bekliyorsunuz?Sanırım çok ciddi sorular sordum umarım aynı ciddilikte yanıt alırım.

[hennessy]

Bende bir tenkitte bulunacağım Michel abi nerde ya avengers dağıldı poster orjinal pdf si .

[HacıGeraltEmmi]

Mangalardaki uygulama doğru bence. Japoncadan Türkçeye okunduğu gibi çevirmişler adamlar, ne yapsalardı ya, ingilizce yazıldığı gibi mi yazsalardı? Comicsler için birşey diyemeyeceğim, vardır bir sebebi.

[tommikser]

Ben kişisel tercihleri olduğunu düşünüyorum.Yalnız neden bu şekilde düşündüklerini de öğrenmek istiyorum.

[omega red]

basit bir mantık yürütürseniz kapakta yazan isimle içerde yazan isimlerin aynı olması daha doğru olmaz mı?

[alan ford]

  Aslında bu konuda yazılı olmamakla birlikte  bir kural var. Gerçi Güneş bu konuda şerh koyuyor ama  Özel isimler Türkçe'ye çevrilirken , eğer aynı alfabeyi kullanıyorsak yazıldığı gibi , eğer farklı bir alfabeyi kullanıyorsa okunduğu gibi çevrilir. Yani aslında Gerekli Şeyler'e değil onlara bu konuda çemkiren okurlara laf anlatmak lazım.

  Süper Kahramanlar meselesi ise ayrı konu.  Marvel neden izin vermiyor ayrı konu , ama öte yandan tutarlılık adına Omega Red 'de haklı. Öte yandan bizde 50-100 bin satabilsek hayır kardeşim biz böyle basacağız diyebiliriz belki.

[tommikser]

Aslında bu konu yeterince tartışmalı ben kendime adıma konuşursam Türkçeci cenahtayım.Bu ne demek Oktay Sinanoğlu ekolü daha doğrusu Mustafa Kemal ekolünün doğru olduğunu düşünenlerdenim.Bu nedir derseniz;Türkçe okunduğu gibi yazılan bir dildir.Başka bir dilden kelime dilimize girdiğinde o kelime yabancı dilde nasıl okunuyorsa dilimizde de o şekilde yazılır.Örnek verirsek Train bizim dilimize okudnduğu gibi veya okunduğuna yakın çevrilirek kazandırılmıştır.Biz yaancı kelime bile olsa tren deriz.Hatta ilk dönemlerdeki TDK üyeleri tiren derlerdi ki asıl doğrusu budur.Biz ağızdan çıktığı gibi yazarız.

Bu durumda karşımıza başka bir soru çıkar Özel isimler ne olacak.Eğer gerçekten dilimizde karşılığı yoksa veya özel isim olarak kalmak zorundaysa okunduğu gibi yazılır.Yok dilimizin içinde bir anlamı varsa o zaman o anlam kullanılır.Lizard ne kadar özel isim gibi görünsede Kerkentele demektir.Dilimiz bunu anlamı tam karşılayabiliyorsa Lizard demek gereksizdir.

Bunun için çok güzel bir örnek verebilirim.Cumhuriyet'in ilk dönelerinde bu konu tartışılmış ve Mustafa Kemal'in düşüncesinin doğrulu üzerinde fikir birliğine varılmıştır.Özgürlüğün sadece vatanı kurtarmak olarak değil dilinde bağımsız olması gerektiği şeklinde düşünülmüş ve uygulanmıştır.Şimdi günümüzde dilimize ne kadar saldırırsak o kadar medeni ve avrupalı oluyorsak o dönemde de dilini savunmak namus olarak görülmüştür.Bu rüzgar ülkedeki yabancı kurumlarıda etkilemiştir.Aşağıdaki örnek Cumhuriyet kurucularının fikirlerinin ne kadar güzel düşündüğünün ve haklı olduklarının da örneğidir.



Ben buna kızıyorum.Dilim benim gerçekten namusumdur.Bir japon,bir Fransız,İngiliz ne kadar namusunu savunmak için çabalarken.Benim en şerefli ve temiz dilim onların gözünde meyhane aşüftesi midir?Karşılığı varken bence karşılı kullanılmalı yoksa yukarıda nasıl en önemli bankaya bu şekilde yazdırabildiysek öyle yazdırılmalı.

[kalidor]

Spiderman, Batman vs özel isimden çok bir marka olduğu için yani bu karakterlerin sadece çizgiroman değil beslenme çantasından, boxer dona kadar resmi ürünleri olduğu için marka adını korumak için orjinalinden ödün vermiyorlardır. Ama Charlie Stone biberin hastasıyım o ayrı 

[burcuner]

Merhaba,

Ben Gerekli Şeyler çevirmenlerinden biriyim, evet, bu süper kahraman isimlerini ben Türkçe'ye çevirmiyorum. Bunu çevirmen arkadaşlarla sık sık tartışıyoruz ve bazılarımız hepsini çevirmekten, bazılarımız oturmuş olanları kullanmaktan, bazılarımız da olduğu gibi bırakmaktan yana. Ben çevirmemekten yanayım. Bunlar o süperkahramanların adları, bence adı Ateş olan birinin adını İngilizce'ye çevirirken nasıl Ateş olarak bırakıyorsak ve Fire demiyorsak bana göre de bu böyle. Bu benim kendi düşüncem, herkes bana hak vermeyebilir. Ama Arkabahçe'nin ilk çıkardığı X-Men'lerde bu öyle yapılmıştı, hatırlayanlarınız vardır. Wolverine'e Sansar, Rogue'a Serseri, Storm'a Fırtına vs. denmişti. Ben okuyucu olarak hâlâ bunları sevmiyorum. Sonuçta bu kesin doğrusu olan bir şey değil. Mesela burrito'yu da dürüm diye çevirmiyorum, o yemeğin adı o. Her şeyi çevirmeniz mümkün değil, ben de bir kısmını çevirip bir kısmını çevirmemeyi tutarsız buluyorum, o yüzden de dilimizde çok oturmuş olmasına rağmen Örümcek Adam'ı kullanmıyorum, çünkü o Türkçe diğerleri İngilizce kalacak, öyle olmasındansa çevirinin kendi içinde tutarlı olmasını tercih ediyorum. Dediğim gibi bu kesin doğrusu olmayan bir tartışma ama benim kendi fikirlerim de bir çevirmen olarak böyle.

İyi Günler
Burç

[tommikser]

Burç abi verdiğin cevap için öncelikle çok teşekkürler.Argümanlarınızı klasik X-Men'de de tartıştığınızı biliyorum.Şimdi burada dediğiniz gibi iki türlü soru var.Özel isim sayılacak karakterlerin isimleri çevrilecek mi?Bu gerçekten zor ama cevaplanması gereken bir soru.Bence Wolwerine isminin anlamı Sansar ise sansar kalmalı ama burada şu durum çıkıyor.Alışkanlıklar daha önceden var mıydı?Evet vardı bu yüzden Sansarı kabullenmek zor olacaksa Wolwerine özel isim olarak kalmalı.Yalnız yerleşmiş bir ismi neden ısrar ile kullanmaya çalıştığınızı anlamakta zorlanıyorum.Sonuçta sizde bizim gibi Örümcek Adam diyerek büyüdünüz kafamızda oluşmuş isim üzerine baskı yapmayı yanlış buluyorum.

Pekiii diyelim ki ingilizcede ısrar ettiniz o zaman mangalardaki argümanı neden kabul etmediniz?Captain America yazmak mı gerekir bu durumda?

Konunun tercüman açısından zor olduğunun farkındayım ama en azından Türkçeleştirebildiklerimizi korusak ve yazımda da kendi dil özelliklerimizi kullansak daha doğru olmaz mı?

[BAHADIR]

Güzel bir konuya değinilmiş...Kalıpardan bahsediyorsak Wolverini, "sansar" , Rouqe'u "serseri" olarak çevirmek tabi ki doğru değil ve rahatsız edici...Ama yıllarca ülkemizde Örümcek Adam olarak yayınlanmış bir eseri Spiderman olarak çevirmekte bana kalırsa rahatsız edici...

Bu Fantastik Dörtlü üyeleri, Demir Adam, Kaptan içinde geçerli... Kalıplar zaten kendi içlerinde oturmuş durumda...Tabi ki yıllar öncesinin Bilkalarına dönemeyiz Cyclops'a tepegöz Wolvi'ye Sansar Punısher'a Mavi kaplan vs, vs...Çok eğreti ve komik duracaklardır ...

Zaten herkes neyin çevrilip neyin çevrilmeyeceğini kanıksamış ve benimsemiş durumda yine bazı nüanslar yok değil

Mesela ben Punısher'ın "İnfazcı" olarak çevrilmesi taraftarıyım...Bu Frank için bir isimden ziyade bir sıfat...Ama bu kanıksanmamış olgu kimilerine göre haklı olarak hoş görünmeyecektir...

Bu konu çok tartışıldı daha da çok tartışılır...

Siz Türkçeleştirebildiklerimizden misiniz? Yoksa Türkçeleştiremediklerimizden misiniz?...

[rumar80]

   Comics'lerde karakterlerin isimlerinin olduğu gibi kalması gerektiğine inananlardanım. Tamam Örümcek Adam diye diye büyüdük, ona itirazım yok, ama Yarasa adam, Yeşil Fener vs demek bana ters geliyor. Hele Thing'e ne diyeceğiz ya da Hulk'a?

[burcuner]

Öncelikle mangalar konusuna gelirsek farklı bir alfabe kullanıldığı için isimlerin Türkçe yazılması normaldir, çünkü orijinali İngilizce de değildir, o yüzden çizer isimlerinde İngilizcede "sh" harfleri kullanılırken Türkçede "ş" harfi kullanılması çok doğrudur.

İsimlerin eğreti durma konusuna gelirsek bence Örümcek Adam hariç hepsi eğreti duruyor, ben de daha önce yazdığım gibi birini çevirip diğerlerini olduğu gibi bırakmaktansa hiçbirini çevirmiyorum, bu benim kendi kişisel tercihim, doğru ya da yanlış olarak adlandırmak doğru olmaz. Örneğin ben de Kızılmaske olarak biliyorum, çocukken öyle okudum ama sonra gördüm ki adı Kızılmaske olmamakla birlikte, "kızıl" bir yanı bile yok. Zamanında yapılan yanlış tercümeleri sırf böyle alıştık diye devam ettirmenin bence bir anlamı yok, evet, biliyorum, adı Phantom olursa Kızılmaske satmaz. Bu da yayıncının vereceği bir karardır. Eski çizgi romanları küçükken okur ve çok severdim. Conanların eksik çevrilmiş olması bana o zaman koymazdı, çünkü orijinalini bilmiyordum, şimdi küçülen dünyada bunlara erişim fırsatım var. Bazı şeylere alışmış olmamız onun doğru olduğu anlamına da gelmiyor. Dediğim gibi bu ne kadar tartışılırsa tartışılsın bir noktada herkesin anlaşması mümkün değil.

Kaptan Amerika örneği yanlış bir örnek, adam bir kaptan değil, yüzbaşı.

Bu konuda herkes kendince haklı, bunun doğrusu ve yanlışı yok. Bir tercih meselesi ve o yüzden istediğimiz kadar tartışalım, buna bir çözüm üretemeyiz. Ayrıca "baskı" kelimesine katılmıyorum, bu çevirmenin tercihidir ve bütün çevirilerde çevirmenin tercihine ne yazık ki tabii kalırız, bu yüzden Can Yücel'in Shakespeare çevirileri farklıdır ve seveni de sevmeyeni de vardır. Evet, aynı çizgi roman Shakespeare eserleri gibi birkaç yayınevinden çıkmadığı, farklı çevirmenler tarafından tercüme edilmediği için tek bir çevirmene tabii kalıyor okuyucu ama yine de bu bir baskı değil, tercihtir.

Kusura bakmayın, oradan oraya atladım biraz ama bir yandan aslında çeviri yapıyordum ama başlığı görünce bir bakayım dedim ve sonra yarım yamalak da olsa bir şeyler yazmak istedim.

Okuduğunuz için teşekkürler.
Burç

[tommikser]

Abi hangi yayının tercümesini yapıyorsun ona göre heyecanlanalım

[pizagor]

Bir de kısaltmalar mevzusu var ki buna çevirilerden daha fazla takılıyorum. Hangi albümdü ezberden söyleyemeyeceğim ama Kaptan Amerika'ya İngilizce konuşma balonunda olduğu gibi Türkçesinde de 'Cap' diye sesleniyorlardı. Neden Kaptan değil de Cap Çeviriler konusundaki karşıt düşüncelerin kendine göre haklı tarafları var (ama bana göre olabildiğince Türkçeleştirme isteyenler daha haklı olan taraf ), tartışmanın bu kısmını keyifle okuyorum ve fakat henüz değinilmeyen bir konu var ki kanımca kısaltmaları olduğu gibi bırakmak kesinlikle garip duruyor...