TÜRK ÇİZERLERİMİZİN ÇİZGİ ROMANLARINDA ESİNLENME ÖRNEKLERİ

[yunusmeyra]

"TÜRK ÇİZERLERİMİZİN ÇİZGİ ROMANLARINDA ESİNLENME ÖRNEKLERİ"
biraz uzun bir başlık seçtik ancak meramımızı tam olarak anlatıyor..belki farklı başlıklarda  zaman zaman gündeme gelen bir konu idi (mesela Tarkan Kurt'un açtığı " Karaoğlan ve İntihal" başlığımız ; http://altinmadalyon.com/altin/index.php?topic=2516.0 ) ama ayrı bir başlığı hakediyor..ferri'nin zagor kapaklarında kimlerden esinlendiği ile ilgili başlığı okuyunca bu ayrı başlıkta farz oldu..
hem bu sefer mümkün olduğunca tarih,dergi,sayı,sayfa ve çizer isimleri vererek görsellerle zenginleştirerek söyleyeceklerimizi burada biriktirebiliriz..
ilk örnek benden: bir zamanlar "Türkiye Çocuk" dergisinde çizdiği çizgi roman kahramanı "korkut bey"i taşıdığı kapakta "üstad" john buscema'dan esinlenen Ömer Muz ilk konuğumuz..esinlenilen desen "buscema"nın "conan the destroyer" filmi için çizdiği aynı konulu çizgi romanının açılış sayfası..

[s.b]

Bu işi herkes yapıyor demek ki. Ustalara saygı diyelim bunun adına.
30 sene önce ben de bu şekilde bir çizgi roman hazırlamaya başlamış ve sadece 1 sayfasını tamamlayabilmiştim. Bir sürü çizgi romanın sayfalarındaki her resim karesini titizlikle inceleyip, benim senaryoma en uygun olanlarını çizmek oldukça zevkliydi.

[Gambit]

Valla bu konuda ben yuzlerce (abartisiz) yuzlerce, paylasimda bulunabilirim burda ama benim facebook sayfasina bakmiyor sonra kimse heheheh 

bu Korkut bey in macerasi cok iyidir ve saglam cizgilere sahiptir bu arada.

Orda yuzu maskeli eleman oldukca karizmatiktir. Bulursaniz okuyun.

[yunusmeyra]

   yerli çizgi romanımızda esinlenme örneklerine Suat Yalaz üstadla devam edelim.. aslında "esinlenme" konusunda ve yer yer esinlenmeyi aşan "kopya"lama konusunda kendiyle en barışık çizerlerimizden biridir üstad..bunda ,artık "esinlenme" dediğimiz taklit çizimlerin çok ötesine geçmiş aslında dünya çapında kendine özgün bir çizim ve anlatım stili edinmiş olmasının haklı "güveni" de rol oynar..
   
  Suat Yalaz,çizgi romanlarının dergi olarak yayınlanması sürecinde okuyucuları ile dergi sayfalarında kurduğu diyaloglarda samimi sohbetleriyle bir çok anısını nakletmiştir..kendisine gelen bir çok soruya cevap verirken kendi çizerlik serüveninden örnekler vermiş, etkilendiği sanatçılardan ve onları nasıl "taklit ettiğinden"  bahsetmiştir..(bu sohbetler 1960'lı yıllardaki ilk fasikül yayınlardan,70'li yıllardaki tifdruk baskı-renkli fasikül dönemine,80'lerin başındaki "güneş gazetesi" yayını olarak çıkan büyük boy renkli fasikül serisinden "lal yayıncılığın"  fumetti boyutlarında siyah beyaz baskılarına kadar yer almıştır..)

  tarihi çizgi romanlara o zamanki gazete patronunun (Malik Yolaç) ısrarı ve ünlü tarih ve kahramanlık hikayeleri yazarı Abdullah Ziya Kozanoğlu'nun tiplemeleriyle  ("dengiz" ve peşinden "kaan"  bant ve sayfaları hazırlayarak..) girdiğinden ve "Karaoğlan" adlı kendi kahramanıyla bugünlere geldiğinden bahseder..(yurtiçi ve yurt dışında daha kısa ömürlü başka tipleme ve serilerde hazırlamıştır..)
   
   buraya alacağımız örneklerde baştan rahatlıkla şunu söyleyebiliriz: Suat Yalaz, dünya çapındaki bir büyük ustanın  Hal Foster'ın  "prince valiant" tiplemesinin karelerini "taklit" ederek çıkmıştır yola.. "dengiz" adlı ilk tarihi kahramanlarının ve peşinden gelen "kaan"ın çizimlerinde bizzat A.Ziya Kozanoğlu'nun önüne getirip koyduğu almanca baskılı "prince valiant"lardan yararlandığını söyler.. "..haydi,"kopya çekerek" demiyelim,ayıp olmasın- esinlenerek Dengiz'in maceralarını hazırlamıştık..Laf aramızda ,daha sonraki ortak çalışmamızın ürünü KAAN'da ve hatta yer yer KARAOĞLAN'da, Hal FOSTER'ın az emeği (!) geçmemiştir.." (bu alıntı "KARAOĞLAN" SAYI:55 lal yayıncılık,"Olcayto ile biz bize sayfası"ndandır..)
 
   ilk örneğimiz usta'nın "prince valiant"ından, ilk macerasının 43.sayfasından bir kareden yapılan çizim olsun..benim rastladığım ve Suat usta'nın Foster'dan esinlenip (yok bu baya "kopya"dır aslında.) uzun yıllar döne döne en çok kullandığı karedir bu..bu çizim gibi Suat usta'nın ve 60'lı yıllarda yanında çalıştırdığı genç ressamların bir çok çizimlerde kullandıkları böyle "tekrarı bol" karelere çok rastlarız..
   
  aşağıdaki görselde ,Hal Foster'ın orijinal çiziminden "esinlenilerek"    çizilmiş 6 farklı Suat Yalaz karesi görüyorsunuz:
1-"akşam gazetesi"nde ,"kaan" çizgi romanının tanıtımı için çizilmiş bir "vinyet"..
2-yine "akşam gazetesi"nde yayınlanan ilk "kaan" macerasına ,"cengiz han'ın hazineleri"ne ait bir kare..(1959-60 dönemi "kaan"ların ilkyayın tarihleridir..)
3-"camoka'nın intikamı"
4-"üçgözlü mabud" (dikkat ederseniz aynı desen bu sefer "Karaoğlan"ın olmadığı tiplerle  çizilmiş;cengiz han'ın ulağı ile "burgut" adlı karakter kapışıyor..)
5-"ölüm süvarileri"
6-"cengiz'in gazabı"

[yunusmeyra]

Bu seferki örneğimizde de Suat Yalaz'ın çok defa kullandığı bir "esinlenilmiş!" kare örneğine bakalım..
Orijinal çizim Hal Foster..
1-"kaan" çizgi romanının "cengiz han'ın hazineleri" adlı ilk macerasından bir kare..
2-"kaan" çizgi romanının "hülagünün gözdesi" adlı macerasından bir kare..
3-"Karaoğlan"ın "cengiz'in gazabı" adlı macerasından bir kare..



2 no'lu kare bire bir çizilmiş,ancak 1 no'lu ve 3 no'lu karelerde küçük ve farklı ekleme- değiştirmeler var..

[yunusmeyra]

Şimdi üstadın çok sevdiği "atlı mücadele sahnelerinden" örnekler verelim birkaç tane..dikkat ederseniz bazı sahneler aynen ,bazıları ise ufak tefek değişikliklerle "taklit!" edilmiş..



orjinal çizimler:Hal Foster,"prince valiant"

[yunusmeyra]

Yalaz'ın özellikle A.Ziya Kozanoğlu ile hazırladığı ilk dönem "kaan" ve "dengiz" çizimleri nerdeyse macera boyunca "onlarca!" kare alıntılanarak oluşturulmuştur..ve hatta burada örnek sayfalarını alıntıladığımız "kaan-cengiz han'ın hazineleri" macerasında daha da fazlası Hal Foster'ın meşhur kahramanından "taklit!" edilmiştir..(sizlere orijinal çizimlerin örneklerini verirken görselleri aldığım kaynak almanca baskı ve "prinz eisenherz" adıyla basılmış albümlerdir..almanya'da da özellikle sevilen ve değişik yıllarda ve ebatlarda baskıları yapılan kahramanın albüm ve sayfalarını ,çizerken "yararlanması !" için 1960'ların başlarında Suat Yalaz'a getirende Kozanoğlu (Yalaz'ın anlatımıyla ) olmuştur..)
Şimdiki örneğimizde gördüğümüz gibi sayfalarda bazen bir bazen birden çok "kare" (1 ve 2 no'lu kareler orijinal çizim..) taklittir..bu "taklitleri" sonraki yıllarda biraz değişmiş haliyle "Karaoğlan" panellerinde de sıkça görürüz (3 no'lu  "kare","Karaoğlan-cengiz'in gazabı" macerasından..)

[nejat hüseyin özal]

Sayın "yunusmeyra" çok mükemmel bir çalışma yapmışsınız. Çok dikkat ve sabır isteyen, bir çalışma tebrik ederim.

[haysat]

Teşekkürler Tarkan böylesi güzel çalışmalarla bizleri aydınlattığın için.

Suat Yalaz'ın Hal Foster'dan fazlası ile etkilendiği aşikar.

[darkwood]

Karaoğlan'ın renkli çizimleri de göze hoş geliyor.
Tarkan son derece aydınlatıcı, güzel bir araştırma ve çalışma olmuş tebrik ederim.

[V]

Zaman,emek ve dikkatle oluşturulmuş enfes bir Yunusmeyra çalışması daha..Araştırma,makale tarzı yazılarını özlemiştik.Teşekkürler Tarkan..

[yunusmeyra]

..Çok dikkat ve sabır isteyen, bir çalışma tebrik ederim.

Hüseyin Bey,sanırım sizde ,bu forumda olan ve özellikle yaşı 35-40'ın üzerinde olan bir kuşağın bir kısmı gibi "karaoğlan" sevdalısısınız (ben dahil bir çok dostumuz hala düzgün bir kronolojik edisyonla yayınlanacak  ve güneş gazetesinin yayınladığı 158'lik seri gibi olacak renkli bir seriye olan özlemimizden bir çok kez bahsetmiştik..) yanlış hatırlamıyorsam"lal yayıncılığın" çıkardığı "karaoğlan serisine yazdığınız mektupla da (2002 yılı..) karaoğlan ve çizgi roman sevginizi dile getirmiştiniz..(5.sayı..) hatta sizden alarak, almanca bir yayından kaynak gösterdiğiniz Suat Yalaz çizimi "zorro" sayfalarından örnekleri yayınlamışlardı o sayıda..

  karaoğlan dostlarının burda vereceğimiz-verdiğimiz örneklerden bire bir haberleri olmayabilir.. yukarıda, yazılarımızda alıntıladığımız gibi "hal foster etkisi ve taklidinden" ,bizzat "üstadın" kendisi bahsediyor..yanlız bunun "niteliği" ve özellikle "niceliği" konusunda ,bilhassa ilk yılların çizimlerindeki uygulamaları hakkında ayrıntıya girmez,çokça da espriyle geçiştirir..tekrar etmek gerekir ki bu sayfaya özellikle ve rahatça yer vererek aldığımız örneklerin sonrasında özellikle 70'ler ve 80 lerde çok özgün bir "karaoğlan" ve onun sanatçısıyla karşı karşıyayızdır..(90'larda "yandım ali,çerkez ethem,Atatürk'e suikastlar v.b"de ise artık hem çizim hem anlatım beraber tam bir "özgünlükle" ilerler..) artık kendi "özgün stili" olan ve çizdiği her şeyi ve her kompozisyonu kendi kurgulayan,kendine has "plan" ve aksiyonları kısaca anlatım dili olan bir "auteur" (kısaca komple sanatçı,hem yazar hem çizer ve bunu kendine has özelliklerle yapan kişi anlamında) vardır karşımızda..ve ne yazık ki, kopya ve taklit ile yola çıktığı halde bu seviyeye gelemeyen bir çok çizgi roman "sanatçısı" vardır ülkemizde..
not:küçük notlarımızı okuyan forum dostlarımıza teşekkürler..

[yunusmeyra]

Karaoğlan öncesi Kaan –ki  9 maceradan oluşur- ve 1960'ların başlarındaki ilk çizim Karaoğlan (asya kaplanı v.s.) sayfalarında ;Suat Yalaz ,kimi zaman sayfaları tamamen "prince valiant" sayfalarının ve karelerinin taklitleriyle oluşturmuştur..işin ilginç yanı ,bu sıralarda "kopyalanan" sadece desen ve kompozisyonlar değil nerdeyse Hal Foster çizimi maceraların senaryolarındaki olay ve aksiyonlar,daha doğrusu sahneler-bölümler olmuştur..mesela "prince valiant" hikayesinde düşmana kurulan tuzak ve peşinden gelen mücadele sahnesi aynen "kaan" ve "karaoğlan" sayfalarına ithal edilmektedir ,tabii ki çizimlerle birlikte  bu sayfalarda kullanılan çizimler-paneller çok sonraki yıllarda çizilen maceralarda da maceraların can alıcı noktalarında ufak tefek değişiklerle yer alacaktır..





not: beli başlı bazı örneklerden birkaç yayın daha yapıp Suat Yalaz ve kahramanının farklı zamanlardaki diğer "esin!" kaynaklarından örneklerle yola devam edeceğiz..çünkü örneklerin sayısı oldukça fazla  bu örneklerle ilgilenenler için ;Hal Foster'ın kahramanı "prince valiant"ın albümlerinden özellikle ilk 10 albümü edinmelerini önerebiliriz..

[Mister NO]

Bu çizimlerde esinlenme kelimesi biraz hafif kalıyor. 

[altay1944]

Bir zamanlar benzer konuları ele almıştım da malum bir sitede vip konumum alınmış sıradan üyeye düşürülmüştüm.Eee!Güneş balçıkla sıvanmıyor ki ben yazmasam sen yazmasan elbet bir yazan çıkacaktır.Ama sezarın hakkını sezara vermek gerekir.Suat yalaz ilk yıllarındaki o toplama çizgilerini zamanla ustalıkla harmanlayacak ve gözü kapalı resim yapacak kadar bu işe ömrünü verecektir.Kaan çizimler çalıntı bile olsa(buradan şunuda belirtmeliyimki benzer panelleri sezgin burakta tarkanlarda kullanmıştır.)gerçekten konu itibarı ile kendini okutur.Keza karaoğlanlarda birer başyapıttır.Her çizgiroman okuyucusunun kitaplığının olmazsa olmazlarındandır.