Fumetti mi, Fümetti mi ?

[DAMPYR]

Ben hep elli liralık fümetti aldığım için sıkıntı olmuyor

Espiri güzelde bu gidişle 50 liralık fumetti almak bize hayal olacak gibi görünüyor

[Saki]

Aşkolsun teks55 yürüyen ansiklopedimişşin. 

[pizagor]

Evet füme kelimesi İtalyanca'dan değil Fransızcadan dilimize geçmiştir. Ve Fransızcadaki yazılışı fume değil '' fumé '' şeklindedir.
Anlamlarının birbirine yakın olması köklerinin Hintavrupa Anadilinde birleşmesi sebebiyledir.

Kelimenin soyağacına baktığımızda:

fumé  kelimesi Fransızcada ''Fumer''(tütsülemek) fiilinden türetilmiştir.
Fumer kelimesi ise Latincedeki ''Fumare'' kelimesinden evrilmiştir.
Fumare kelimesiyse Hintavrupa Anadilindeki ''dhū-mo'' kökünden türemiştir.
dhū-mo kökü ise dheu kökünden türemiştir.

(İngilizcedeki Comics gibi) İtalyancadaki Fumetti dediğimiz kavram ise artık (çizgi romanlar için) özel bir isim, bir marka haline gelmiş. Tıpkı nutella gibi.

Fumare de İtalyanca'da smoking karşılığı idi galiba. İdi diyorum çünkü çok zaman geçti üzerinden. 2004 senesiydi, henüz Lâl'in Fumetti hamlesi yoktu ve az sayıda bulunabilen Tay sayıları ateş pahasıydı ve ben Zagor okuyamayacak olmanın çaresizliğiyle orijinal dilinde okumak için İtalyanca öğrenmeye başlamıştım. Bir sene ve üç kur sonrasında da olmuyor deyip bırakmıştım.

[Rossi]

Doğrusunun Fumetti olduğu çok açık, tartışmaya kapalı bence.

Frankofon'u Franköfön şeklinde okumanın yanlış olması gibi bunu da Fümetti diye okumak yanlış olur.
Zagor'u Zagör diye okumak gibi.
Çizgi Romanların satıldığı sitelerde de Fumetti şeklinde geçiyor. Okuyucuların ekserisi de Fumetti şeklinde yazıyor ve okuyor.

Fumetto ''küçük duman kabarcığı'' anlamında italyanca bir kelimedir. (Duman kabarcığı, çizgi romanlardaki konuşma balonlarına atıftır)
Çoğulu Fumetti'dir. (küçük duman kabarcıkları)

Aynı zamanda Fumetti o dilde her tür çizgi romana atıfta bulunan İtalyanca bir kelimedir.
Fotoğraf ve resimli görüntülerin bir karışımını kullanan çizgi romanlar mezzo-fumetti ("yarı" fumetti) olarak tanımlanmıştır.

Gayet güzel bir açıklama olmuş.

[Mösyö Lejant]

Öncelikle bu faideli başlık için forum yönetimine teşekkürlerimi sunarım. Bir süredir dikkatimi çeken bir konuydu, mesajları okudum ve kavramın fumetti kullanımının daha yaygın olduğu şeklinde yorumladım. Nitekim ben de kelimeyi bu şekliyle kullanıyordum, sanıyorum artık forumda yaygın kullanım da böyle olur. Netice olarak her iki kullanım biçiminde de ifade edilenin İtalyan çizgi romanı olduğu aşikâr, mühim olan da bu zaten.

[newman]

Bir seneden fazla olmuş bu konu konuşulalı ancak son günlerde benim fümetti kavramını kullanmam çok eleştiri aldı forumda. Halbuki daha önce yapılan ankette de fümetti kelimesini tercih edenler olmuş. Kelimenin kullanımı yerine bu ekolün neden rağbet görmediğine yoğunlaşılması lazım bence ama ben yine de kendi kullanım sebebimi yazmak isterim.

Arkadaşlar bir defa İtalyan abecesinde ü harfi yoktur. Ancak bizde ünlü uyumu dediğimiz prensip sebebiyle e ve i harflerinin olduğu bir kelimede u harfi değil ü harfi yer alır. Örneğin İtalyancadan dilimize geçen kelimelerden biri fünye kelimesidir. İtalyancada fune kavramıyla ifade edilir. Bakınız ilk iki harf birebir "fumetti" örneğindeki gibidir. Ben bu sebeple fumetti yerine fümetti derim.

Ayrıca, yabancı kelimelerin yazılışında farklı alternatifler vardır. Aynı harf grubuyla yazıldı ise birebir yazılırken farklı harf grubu söz konusu ise telaffuzuyla yazılır. Örneğin Japonca bir kelimede telaffuz karşımıza çıkar. Bazen de manasına yer verilir, Sırbistan'ın spor kulübü olan Kızılyıldız'ın çevirisiyle yazılması gibi.

Benim fümetti kelimesini kullanma sebebim budur arkadaşlar. Nasıl ki frankofon kelimesi "francophonie" demek yerine Türkçe sözlükteki hali ile yazılıyorsa, yabancı bir kavram olan "fumetti" yerine de böyle bir telaffuz alternatifi getirmek bana doğru geliyor. Zaten dile yeni kelimeler de böyle katılır.

Bence isteyen fumetti desin, isteyen fümetti desin. Biri orijinal kavram olması sebebiyle doğru, diğeri de çeviride uyarlama bir metodun temel alınması nedeniyle doğru. Bunlar nedeniyle forumda eleştiri getirilmesini yanlış buluyorum.

[allan quatermain]

Zamanında "chauffeur" kelimesini değiştirmeden almışlar fransızcadan, 100 yıl oldu halen doğru telaffuz edemiyoruz çünkü "şOför" gerçekten dilimize oturmuyor. Kelime bağırıyor resmen, "beni şÖför yap" diyor. Aynı ölçüde olmasa da burada da benzer bir durum olduğunu düşünüyorum, sesli tekrarlayınca "fUmetti" çok zor geliyor bana. Duayen bir seslendirme sanatçısının yorumunu almak isterdim gerçekten. Neyse, yeter ki ülkemizde çıkmaya devam etsinler de..