Altın Madalyon

Eminim sizlerde benim gibi çizgi roman okurken bazen resimlerin içinde kaybolup gidiyorsunuzdur. Özellikle sevdiğimiz çizerler söz konusu olduğunda hikayenin içine girip kahramanla beraber macerayı yaşamaya başlarız. Her zaman olmaz bu. Nadir anlardır. Nadir anlardır ama nadide anlardır. İşte bu yüzden sevdiğimiz çizerleri sergilediğimiz bir başlık olmasını istedim. Hem de sohbetini edelim. Buna benzer başlıklar var ancak izninizle sınırlamamız olsun. Poster, kapak resmi, tek kare görüntü gibi görseller yerine çizerin hünerini tam sergileyecek tam sayfa paneller paylaşalım. Bakalım hangi çizerler seviliyormuş. Kural basit: Sadece sayfa örneği
Sevgili Saki sana kısıtlama koyuyorum. Ferri'den sadece üç sayfa, başka yüklemek yok  :D

Benim en sevdiğim çizer; çizginin virtüözü, çizgi romanın Picasso'su Hugo Pratt'tır. Hem mükemmel hikayeler yazıp, hem eşsiz şekilde çizmesiyle, hem de Corto Maltese'yi tanıştırmasıyla baş sıraya onu koyuyorum.

Hugo Pratt'ın erken dönem çizgileri daha belirgin hatlı, taraması bol çizgiler. Örneğini verdiğim Sergeant Kirk sayfasında Siyah beyaz kontrastı, ışık gölge oyunları belirgin ve hayranlık uyandırıcı. Daha o zamanlardan kendine mahsus tarzı olduğu görülüyor. Hugo ilk zamanlar Milton Caniff gibi bir çok kişiyi incelediğini söylüyor. Sonradan tamamen özgün çizgisini bulacak ve sade çizgilerinin benzersizliğiyle çıtayı aşılması zor bir yere koyacaktır.


(https://live.staticflickr.com/65535/48809366258_fd3d762af9_c.jpg)


Corto Maltese albümü bence her bakımdan kendini bulduğu ve dahi kendini aştığı albümdür. Resimlerde genel bir sadeleşme görülür. Taramalar azalır, yerini gölgeye, lekeden şekil yapmaya bırakır. Dost yayınlarının Bir Tuz Denizi Şarkısı arka kapak resmine baktığımda orada hep bir leke şaheserini görürüm. Çizgiler artık incelir. Fotoğrafik görseller sadeleşir, tabiri caizse karkatürize dönüşüme uğrar. Ancak anlatım gücünden bir şey kaybetmez aksine metni ön plana çıkarır.


(https://live.staticflickr.com/65535/48809715956_d87da7e6ce_b.jpg)


Corto Maltese'nin Sibirya albümü hikaye aktarmada üstat olan Hugo Pratt'ın çizimde de sıçrama yaptığı; ustalıktan üstatlığa, mastırlığa, erişilmezliğe geçtiği albümdür. Zarif çizgileri boşlukta ipek gibi uçuşur.
sürçilisan ettiysek affola


(https://live.staticflickr.com/65535/48809715701_13ca4a3f63_o.jpg)
Yayınevinin biri Scorpions of Desert serisini yayınlasa da alsak.

Mahlasım Ken Parker'ın çizeri Ivo Milazzo elbette sevdiğim çizerlerin ilk sıralarında. Berardi'yle beraber eşine az rastlanır bir kahramanı çizgi roman dünyasına kattılar. Kahraman mı dedim? Aslında Corto Maltese ve Ken Parker alışılmış kahraman tanımını yıkan iki karakterdir. Burası uzun. Milazzo'ya geçelim.

Gelişigüzel çizilivermiş gibi savruk çizgiler. Ancak bir araya geldiklerinde oluşturdukları tablo şaşkınlık verici. Duyguları aktarmada Milazzo kadar başarılı pek az çizer gördüm. Yüz ve vücut hereketleri canlı gibi.

(https://i.hizliresim.com/qmgw06f.jpg)


Onun öne çıkan diğer özelliği kamerasını doğru yerlere koyması. Kareler usta bir yönetmenden Film izler gibi sinematografik. Sayfa örneği Nefes ve Düş albümünden. Bu arada sulu boya kullanışı da nefis.


(https://live.staticflickr.com/65535/48809919927_a0820b333c_o.jpg)

Evet Persepolis grafik romanını okumuştum. İran Devrimini, ardından özgürlüklerin kısıtlanarak ülkenin hapishaneye dönüşmesini çok iyi anlatıyor. Yazarın vardığı bir kaç (sexand drug) noktaya katılmasam da genel olarak beğenmiştim.

Persepolis gibi yüzleri belirgin yapmadan sadece duygu ifadeleriyle çizmek okuyanda özdeşleşme sağlıyormuş. Okuyan kişi kendini farkında olmadan çizilen kişinin yerine koyuyormuş. Mesela Maus'da böle bir grafik roman. Hatta Tenten için de aynı şey söyleniyor. Görünüşte yaşı, yüz hatları, hatta bazılarına göre cinsiyeti bile tam belli olmayan bir kişi. Yani aslında okuyan herkes.
Bu arada Marjana Satrapi'yi çizer olarak beğeniyor muyum? Hayır.

Jose Ortiz benim sonradan fark edip sevdiğim çizerlerden biri. Onun resimlediği Teks'i, Büyülü Rüzgar'ı zevkle okudum. Ondan Ken Parker okudum mu hatırlamıyorum ama var olduğunu biliyorum. Tadı kaçmasın diye Ken Parker serisini sadece iki kez okudum ;) Söylemiştim; çizgi roman okmaya yıllar sonra tekrar döndüm. Ortiz göründüğa kadarıyla fantastik, uğursuz, korkulu hikayeleri iyi aktarıyor. Karanlık atmosfer yapması, siyah kullanımı çok başarılı.  Sayfa örneği Büyülü Rüzgar ilk sayısından:

(https://live.staticflickr.com/65535/48812605052_22b7366b00_o.png)

John Buscema

Valla KenParker senin gibi anlatamam ama çok güzel çizimler işte  ;D

(https://live.staticflickr.com/65535/48812579231_41279c36c8_o.jpg)

(https://live.staticflickr.com/65535/48812579441_22d0ff988f_o.jpg)

(https://live.staticflickr.com/65535/48812228393_f26a8da6a6_o.jpg)

Alıntı yapılan: Saki - 29 Eylül, 2019, 02:48:05
Güzel bir konu açtın sevgili Ken Parker, izlenimlerni çok iyi bir şekilde anlatıyorsun,
Öteki arkadaşlar da sayfa paylaşıp izlenimlerni yazsalar süper olur, konu çeşitlilik kazanır...

Ormanda senin için on kaplan gücünde diyorlar. Benim için de on kartalın gözü var derler. Biz buraya yeteriz Saki:)
Tabi aslanlar tavşanlar falan da katılsa daha şenlikli olur.
Rica etsem tek kara görüntü paylaşmasan, hem bir çizerden üçten fazla görüntü paylaşmasan, daha hoş olurdu.
Ortalık çorbaya dönüyor.

Alıntı yapılan: hanac - 29 Eylül, 2019, 09:37:40
John Buscema
Valla KenParker senin gibi anlatamam ama çok güzel çizimler işte  ;D

Şunu bilin ki Prensim; kabaran okyanusların Atlantis'i ve onun görkemli kentlerini yutmasından hemen sonra dünya'da o güne kadar görülmemiş bir çağ başlamıştı. Aryas'ın oğullarının doğduğu bu çağda dünya üzerindeki imparatorluklar ve uygarlıklar gökteki yıldızların mavi pırıltıları kadar dağınık fakat belirgindi. İşte bu sıralarda Kimmeryalı Conan geldi. Çelik bilekli elinden kılıcını hiç bırakmayan bu kara saçlı şahin gözlü yiğit tüm imparatorlukları sandallı ayağının altında çiğnemek istiyordu.

...Ve ardından binlerce yıl sonra  dünyanın en ünlü çizeleri Conan'ı anlattılar. İçlerinden bir tanesi hepsinden önde gidiyordu. John Buscema.

Sevgili Hanac,  Buscema benim için de kara saçlı şahin gözlü yiğidi çizenlerin içinde en iyisidir. Onun çizimlerinde Conan etiyle kanıyla resimden fırlayacak gibi durur. Conan'ın kas yapısı vücut geliştirme şampiyonu gibi değil, kuvvetten ibaret canlı bir kütle olması tesadüf değildir. Zira Buscema bir dönem boksa merak sarmış, boks yaptığı gibi, boksör çizmleri yapmıştır. Conan'ın kas yapısını ve yüz ifadesini en iyi o anlattı. Tıpkı Robert E Howard'ın hikaye ettiği gibi barbarımız sert, kararlı, korkusuz, eğlence düşkünü, acımasız ve adildi. Onun resimlerindeki kadınlar hep manken gibiydi. Ama biz hiç bunların hepsi niye manken gibi demedik. Onun resimlerindeki canavarlar hep gerçek üstüydü. Ama biz hiç yadırgamadık. Kendisi Thor, Silver Surfer, Wolverine gibi gibi bir çok kahramana imza attı Değeri bilinmeyip bir zamanlar DC'nin kapısından bile çevrilen Buscema'nın çizmeyi sevdiği karakterler içinde en sevdiğinin Conan olmasına şaşmamak gerek.


(https://live.staticflickr.com/65535/48826179057_25917fc915_b.jpg)


Çocukken okuduğum Conan'ların içinde bir yaratığa balta fırlattığını hatırlıyorum. Macerada balta yaratığa isabet etmemişti ama benim hayalimde o balta hala havada gidiyor. Conan arkadaşlarına haber vermek için Pikt'in kellesini fırlattığını hatırlıyorum. O kelle benim için hala havadadır. Hiç unutmadım. Dinamizm söz konusu olduğunda, hareketin resmedilmesi söz konusu olduğunda ustanın adresi belli.


(https://live.staticflickr.com/65535/48826024686_b8eea8b638_o.jpg)


Başarılı çizerlerin hepsinin yaptığı gibi başkalarını dikkatle incelemiş ve içlerinden Jick Kirby'i, ki kendisi efsanelerden biridir, örnek alıp yeniden sentezlemiştir. Karakter çizimi harikdır. Taramalara sık yer verir. Çoğunlukla kurşun kalem çizimi çalışmış, mürekkeple çinilendirmeyi başkası yapmış.
Sevgili Saki Tony De Zuniga'nın çinilerini çok beğendim, incelemeye çalışacağım. Ancak bana göre Buscema'yı en güzel çinileyen kişi Ernie Chan'dı. Böyle kenarları kalın kalın çizerdi.


(https://live.staticflickr.com/65535/48826178932_1a455a934e_o.jpg)


Yayınevinin biri Belit'le maceralarını tek cilt yapsa da alsak.

Yaşşa be. işte Buscema çizimi budur. Maceranın dijitali var ama maalesef bilgisayardan okumayı sevmiyorum. Ziyanı yok. Kitabını tekrar okuyana kadar beklerim.  Hem o balta hep havada duruyor. Hiç yere inmedi. Seri elinde olup satmak isteyen varsa görüşelim.

Arkadaşlar lütfen tek kare görüntü paylaşmayalım. Saki Please. Hanac'da tek kare paylaşmış. faul yaptınız sayıyorum.

Nedenine gelince. Bir çizerin anlatım gücü bence tek kareyle anlaşılmaz. Kapakta ustaca görünüp kitabın içindeki çizgilerde batan çizerleri görmüşsünüzdür. Üç beş görüntüyü detaylı çizip diğer panellerde ne yapacağını şaşıranlara şahit olmuşsunuzdur. illüstratörle çizerin farkıdır bu. Sadece bir panelde iyi görünmek maharetse ressamlar çizerleri sınıfta bırakır. Ama çizerlik başka. Yalnızca iyi çizmek yetmek yetmez. Öyküyü aktarmak gerekir. Panelleri öyküye uydurmak hatta ustaların yaptığı gibi coşturmak gerekir. Rastgele yüzler değil, ifadesi olan yüzler gerekir. Gerekir oğlu gerekir.

'Tek kare görüntü' deyişimi tam aktaramadım anlaşılan. Kavramları tam oturmamış bir literatür hakkında konuşuyoruz. Dolayısıyla normaldir. Şunu demek istiyorum: Verdiğimiz örnekte örnekte, bir sayfada eğer tek bir görsel varsa tek kare görüntü kapsamına giriyor. Örneğin aşağıdaki gibi sayfa olmasın.
Lütfen paylaşmayalım. Lütfen. Please.  Bitte.


(https://live.staticflickr.com/65535/48826045716_ff5c5c145d_b.jpg)

Ailemizin çizeri Morris'e geldi sıra. Hemen yanına Goscinny eklemezsek olmaz. Morris diye bildiğimiz Maurice De Bever ünlü çizer Jije'yle beraber Belçika'dan Amerika'ya yola çıktığında hiç bu kadar meşhur olacağını düşünmüş müydü acaba? Onun hayallerinde Walt Disney vardı belki ama sonradan sevimli kahramanı Red Kit'le beraber hayallerinin çok çok ötesine geçti.

İlk zamanlar Mickey Mouse gibi dört parmaklı, yuvarlak hatlı tuhaf Lucky Luke çizimleri görürüz. Aramızda kalsın, adam bile vurmaktadır. Zamanla dönüşüm geçirmeye başlar yalnız kovboy. Dönüşüm geçiren sadece Red Kit değildir aslında. Morris'in çizim yeteneği ve karakterine bakışıdır. Çok geçmeden oturur, özgünlük kazanır, eşsizleşir. Bir çizerin gelişim seyrini izlemek isteyen kişiye kronolojik sırasıyla yayınlandığı için YKY'nin Toplu Abümlerini önerebilirim.


(https://live.staticflickr.com/65535/48826215072_500f04aa73_o.jpg)


Zamanla gelişen şey sadece Red Kit değildi. Çizdiği tüm kişilerin karakteri yüz hatları hatta beden yapılarıydı. Çoğu çizer ana ve yan karakterlerin yanındaki kişileri belirsiz çizer. Gelişigüzel yapılmış ortalama tiplerdir hep. Dikkatle bakan biri aslında hep aynı kişilksiz yüzlerin çizilmeye başlandığını fark eder. Morris sayfalarında hep aynı yüzler görülmez. Her kişi farklı çizilir. Sokaktaki adamın bile surat şekLi farklıdır. Çinliler hariç. Onlar zaten hep birbirine benziyor :) Aynı özelliği Hugo Pratt çizimlerinde de görürüz. Bir defa görünüp kaybolacak kişinin yüzünü bile ifade katarak çizer. Çinliler hariç.

Dikkatle bakan bir göz Red Kitt'e kamera mesafesinin çoğunlukla aynı uzaklıkta olduğunu fark edecektir. Bu uzaklık okuyucuyu çizimin içine dahil eder. Okuyucu farkında olmadan karakterlerden biri haline gelir.

Panellemenin piri Morris, bana göre iyi hikaye yazabilen biri değildi. İyiki Goscinny gibi bir adamla tanıştı ve iyiki çok iyi anlaştılar. Goscinny'le beraber mizah unsuru arttı ve harika  maceralara imza attılar. Bu maceralarda tek bir kareyi bile çıkarmak eksiklik yaşatır. Özellikle tarihsel olayları, Jasse James, Bily The Kid, Calamity Jane gibi tarihi kişleri anlatmaları nefisti. Arada panellere çaktırmadan Hitchkok, Teks gibi kişileri de kattılar. Aslında gölgesinden bile hızlı silah çeken silahşörümüzü anlatmaya gerek yok. Düldül'le beraber kişiliklerini arkadışımız gibi biliriz, severiz. Sorana ''Az önce çay içip güneşin battığı yere doğru gitti'' deriz.


(https://live.staticflickr.com/65535/48826061201_4016792e84_b.jpg)


YKY Toplu Albümler 16'yla beraber Blacksad sersini bassa da alsak.

@Ken Parker ve @Saki ; elinize sağlık. Çok güzel paylaşımlar, ilgiyle takip ediyorum.

Alıntı yapılan: KenParker - 27 Eylül, 2019, 23:35:44


Benim en sevdiğim çizer; çizginin virtüözü, çizgi romanın Picasso'su Hugo Pratt'tır. Hem mükemmel hikayeler yazıp, hem eşsiz şekilde çizmesiyle, hem de Corto Maltese'yi tanıştırmasıyla baş sıraya onu koyuyorum.

Hugo Pratt'ın erken dönem çizgileri daha belirgin hatlı, taraması bol çizgiler. Örneğini verdiğim Sergeant Kirk sayfasında Siyah beyaz kontrastı, ışık gölge oyunları belirgin ve hayranlık uyandırıcı. Daha o zamanlardan kendine mahsus tarzı olduğu görülüyor. Hugo ilk zamanlar Milton Caniff gibi bir çok kişiyi incelediğini söylüyor. Sonradan tamamen özgün çizgisini bulacak ve sade çizgilerinin benzersizliğiyle çıtayı aşılması zor bir yere koyacaktır.

nefis bir baslik @KenParker , hem de en sevdigim cizerlerden baslamissin :)

Hugo Pratt'in erken donem orneklerini ise hic gormemistim, geldigi noktayi gorebilmek adina  harika.
aynen dedigin gibi kendine has bir tarz yaratmaya baslamissa da henuz bildigimiz Pratt cizgilerinden cok farkli, onun cok uzaginda...

Alıntı yapılan: Saki - 01 Ekim, 2019, 17:44:48
Ken Parker dostumuza bir soru sormak isterim, kendisi sanat tarihi mezunu mudur ?  :D

:D Resime ilgim var ama hayır. Türk Dili ve Edebiyatı mezunuyum.

Alıntı yapılan: Saki - 01 Ekim, 2019, 18:47:35
Donald Southam Lawrence (Don Lawrence), İngiliz bir çizgiroman sanatçısıdır. Lawrence, bilim kurgu dizisi The Rise and Fall of the Trigan Empire (Trigan İmparatorluğu'nun Yükselişi ve Düşüşü), ve Storm serileriyle en çok tanınmıştır.

Araya gireyim  ;D  Don Lawrence için bakınız...

http://altinmadalyon.com/altin/index.php/topic,1030.0.html

http://altinmadalyon.com/altin/index.php/topic,8596.0.html

http://altinmadalyon.com/altin/index.php/topic,11822.0.html

Blacksad ismi geçmişken hakkında bahsetmeden geçemeyeceğim. İspanyol çizer Juanjo Guarnido ve yazar Juan Diaz Canales tarafından ortaya çıkarılmış harika bir eser. Red Kit ve Asterix'i yayınlayan Fransız yayıncı Dargaud tarafından yayınlanmış. Blacksad'deki gibi Hayvanların insanlaştırılması sıkça yapıldı ancak hiç bu kadar güzel işlenmemişti. Bu güzel işleyişte çizerinin yeteneği, anlattıkları hikayelerin güzelliği, içerikte görülen entelektüel birikimin payı önde geliyor.

Anlatılan konularda Amerikan toplumuna karşı eleştiriler, Kapitalizmin yükselişiyle birlikte insani değerlerin yitirilişi, ırkçılık gibi arka planlar var. Hikayeler içinde göndermeler sıkça yer alıyor. Caz müziğe, modern sanata, Beat kuşağına, daha pek çok konuya atıf var. Forumdaki ilgili başlığında Peder Clemente'den değerlendirmeler hoşuma gitmişti. Haberi olmayan bakabilir.

Ben asıl çizimlere geleyim. Panellerdeki ayrıntı şaşırtıcı düzeyde. Her bir hayvan özenilerek farklı suretle çizilmiş. Zaten farklı çizilmesi gerekiyor sözünü duyar gibiyim ancak bugün Marvel, DC devlerinde bunu pek göremiyorum. Bunlar çoğunlukla önemsenmeden es geçiliyor, gelişigüzel çiziliyor. Hatta ana karakterlerin suratlarının sayfadan sayfaya değişik çizildiğini görünce şaşırıyor, çizimde bilgisayar yamulması herhalde diyorum :) Blacksad'da geniş mimari alanlardan, iç mekana kadar her yere gerçekçi detay katılmış. Renklendirmesi çok başarılı. Kendini seyrettiriyor.

(https://live.staticflickr.com/65535/48836098467_e00398abab_o.jpg)

Vikipedi dahil bir kaç tanıtımda Blacksad'in kara film tarzında işlendiğinden bahsedilmiş. Çok zorlama bir tanımlama. İlk sayıda flashback kullanma, görseli koyulaştırma gibi kara film gördermeleri var evet. Ancak diğer sayılardaki anlatım baz alındığında, çizgi romanın bütünündeki görsellere bakıldığında bu tanımın çok dışında olduğu açıkça görlüyor. Sırf 1950'lerde geçiyor, dedektifi pardesü giyiyor diye kara film yapmış sayılmazsınız. Çizimlerindeki çoğunlukla ışıklı atmosferiyle, renksizliğin tersine bolca renk kullanmasıyla, göstermemenin tersine göstermeyi seçmesiyle, yetinmeyip detay katmasıyla, kısaca bu çizgi roman görselleri itibariyle kara filmin çok dışında. Sin City bir kara film örneğidir. Yahut Örümcek Adam, Daradevil, Punisher, Batman'in noir terzında karanlık atmosferli macereları yayınlanmıştı. Ancak Blacksad kara film örneği değil.

(https://live.staticflickr.com/65535/48835551673_12ba5e4947_o.jpg)

Foruma sık girsemde işten dolayı uzun kalamıyorum. Bir dahaki sefere aramızda sevgi nefret ilişkisi olan bir çizerden bahsedeceğim. Bu adam çizdiklerinin yanında yazdıklerıyla da maşhur biri. Hem sevip hem de gıcık kaptığım bir adam. :D >:(Tahmin edene çay ısmarlıyorum

yukardaki ipucundan yola cikarsam Frank Miller diyebilirim;
hem yazan hem cizen hem de cok tartismali bir isim
(dogru cevap bu olmasa bile kendisiyle benim iliskim sevgi-nefret cercevesinde :) )

Alıntı yapılan: KenParker - 03 Ekim, 2019, 10:38:59
Caz müziğe, modern sanata, Beat kuşağına, daha pek çok konuya atıf var. Forumdaki ilgili başlığında Peder Clemente'den değerlendirmeler hoşuma gitmişti. Haberi olmayan bakabilir.

Peder Clemente'nin Blacksad yazıları için bkz.

http://altinmadalyon.com/altin/index.php/topic,2193.msg199512.html#msg199512

Alıntı yapılan: kharon - 03 Ekim, 2019, 11:35:06
yukardaki ipucundan yola cikarsam Frank Miller diyebilirim;
hem yazan hem cizen hem de cok tartismali bir isim
(dogru cevap bu olmasa bile kendisiyle benim iliskim sevgi-nefret cercevesinde :) )

Olmaz ki, hemende bilnmez ki, gitti güzelim semaver.
Şaka bir yana sevgili Kharon yazılarınızı ilgiyle takip ediyorum. Antalya'ya yolunuz düşerse bir mesaj uzaktayım.
Tüm lokantalar, tüm kafeler çayıyla beraber bekliyor.
...

Blacksad arkadaşlarıyla kafa dağıtmaya gider ;) ama fena dağıtırlar:

https://www.youtube.com/watch?v=UbQgXeY_zi4

 :D

Antalya'ya yolum duserse tamamdir bu is :)

Ben de yazdiklarinizi ilgiyle takip ediyorum @KenParker

Çizgi roman dünyasının kendine özgü şahsiyetlerinden Frank Miller'da sıra. Hiç kimseye benzememezliği belki de onu tanımlayan başat özelliği. Sadece çizdiği çizgi romanlarıyla değil, anlattığı hikayeleriyle de bu dünyanın unutulmayacak önde gelen isimlerinden. Bugün ismi bilinen bir çok işte onun imzası var.

Günah Şehri belki en bilinen çizgi romanı. Kara film anlatısının çizgi romandaki destanı. Her cildi eşsiz görsellere, doyumsuz öykülere sahip. Kokuşmuş, rezil hayatlarla bezeli şehir yaşamında varoluşunun anlamını yitirmiş karakterlerle bezeli suç dünyası hiç bu kadar başarılı anlatılmadı. Kara film örneklerinde sık rastlanan femme fatale kadınlar, sık cinsellik kullanımı, acımasız cinayet sahneleri, pardesü giymiş başına olmadık şeyler gelen yalnız kahraman, kötü adamlalarla beraber sırttan vuran kötü kadın karakter, gündüz bile kullanılan siyaha bezeli karanlık atmosfer, gerilim yüklü şiddet unsuru, diyalogların yanında dış sesin bazen iç sesin kullanımı, vesire, vesaire. Günah şehri tüm bunlarla beraber noir klişelerine yaslanıyordu ve klişeleri yendiden yorumluyordu. Başarısı gözden kaçmadı ki ardından sinemaya çevrildi. Benim favori karakterim polis Hartigan'dı. Çünkü Bruce Willis oynadı)


(https://live.staticflickr.com/65535/48859178631_2188bb3970_o.jpg)


Ölmeye değer.. Öldürmeye de... Cehenneme gitmeye de... Amin...

Ülkemizde Yalnız Kurt ve Yavrusu ciltleri halen yayınlanan manga şaheseri Lone Wolf and Cup Miller tarafından çok beğenilmiş. Hatta bu etkiyle beraber Ronin adlı serisine hem çizgide hem anlatıda esin kaynağı olmuş. Ne yazıkki burada basılmadı. Türkçesini özlemle bekliyoruz. Ancak Frank Miller'in en  iyi işi bence 300'dür. Grafik anlatının şaheseri. Paneli kafasına göre hem enine hem boyuna kullanan Miller bu kısa seride henüz kimsenin geçemediği başyapıtına imza attı. Her birini modern sanat örneği saydığım sayfalarında 300 Spartalıyla beraber Termofil savaşında savunma yaptım. THİS İS SPARTAAAA!!!  dedim. Az ama öz sulu boya kullanımı renklendirmede çok az örneğini sevdiğim görsellere sahipti. Araya sıkıştırayım; çizgi romanda balonlama dendiğinde yine kafasına göre davrandığını, iyiki de böyle yaptığını belirtmeliyim. Geçmiş döneminde mangadan, film noir anlatısnından, şurdan burdan izler bulunsa da onun anlatım tarzında nevi şahına münhasırlığı hep ön plandaydı. Bazen yaptıklarına yanlışlıkla comic dendi ama o comic ana karasından fersah fersah uzakta kendi ıssız adasında çiziyordu.


(https://live.staticflickr.com/65535/48859178686_0047efc60c_o.jpg)


Söze gerek yok, gözler konuşuyor. Çaresizlikten umuda...

Hem yazıp hem çizen, senaristlik, yönetmenlik bile yapan, on parmağında on marifet Miller'ın sadece hikayelerini yazdığı ancak dünyanın önde gelen çizgi romanları arasına girmiş yapıtları da var. Batman'i sevdiğim şekle getiren, Daredevil'i adam eden yazardır. Onun yazarlığı bu iki kahramanın asıl kimliklerini netleştirdi sevdiğimiz hale getirdi. Wolverine dokunmasaydı iyiydi. Dokundu, psikopata çevirdi. Batman Kara Şövalye dönüyor, İlk Yıl diğer şaheserleri. Bunların yakın zamanda tekrar basılacağı müjdesini Jeadmu'dan almıştım. Bu vesileyle tekrar dile getireyim. Dardevil The Man Without Fear. Daredevil'in en iyisi sayılan Born Again. Saymakla bitmeycek gibi görünüyor. Velhasıl kelam dehasına diyecek söz yok.
Seviliyorsun Miller.


(https://live.staticflickr.com/65535/48859375897_04e01407e4_o.jpg)


Bullseye Elektra'yı öldürüyor. Çizim Klaus Janson.

Aynı zamanda nefret de uyandırıyorsun. Her yaptığının iyi olduğunu ne yazıkki söyleyemeyeceğim. Bazen anlatımı sıkıcı hale geliyor. Okurken birden klişeye yaslandığını fark ediyorsun. Olabilir diyorsun. Sonunda varılacak noktayı gördüğün oluyor. Yine de onun tarzında anlatıldığı için kabulleniyorsun. Bazen saçma, bazen gereksiz iki sayfaya yayılmış tek kare paneller. Kesik kenarlı, pek bir şeye benzemeyen çizgilerini önceden yadırgıyordum sonra alıştım. Grafiksel anlamda mükemmel işlere imza atsa da kimi çizgilerine lise resim defteri gibi tuhaf tuhaf bakarsın. Cinselliğe fena halde yer veriyorsun tamam da erkekte göstermedik yer bırakmamak, bunu defalarca sergilemek nedir? Çizdiği Yalnız Kurt Ve Yavrusu kapaklarına bakıyorum bir tanesi hariç hiç beğenmiyorum. Sin City gibi mükemmel bir filmin ortaya çıkmasını sağlamakla beraber Spirit gibi berbat bir filmi yönetmek nedir?  Bir yandan hikaye başyapıtı yazıyorsun diğer tarafta hikayenle vasatın altına düşüryorsun. Antisemitist açıklamalr mı dersin, İslamafobik açıklamalr mı dersin sapıttığı zamanlar var. Wall Street eylemcileri hakkında söyledği sözler hakeza, yenir yutulur değil. Yapıtları bir kenara da, kendisi tuhaf biri. Bu durum arada yapıtlarına da sirayet etmiş. Alan Moore'un çeşitli zamanlarda Miller hakkında olumsuz eleştirisi dikkat çekici. Miller'ın sonradan fikrinden geri döndüğü olmuş. İslamafobik çizgi romanı için pişmanlık açıklaması yapmış mesela. Daha neler neler...
Hem sevip hem de gıcık kapabilirsin. O Frank Miller.

Hermann. Belçikalı çizerimiz Huppen Hermann BD denince ilk akla gelen değil belki ama benim için özel bir yere sahip. Kargacık burgacık çizgilerden hareketli canlılara; sulu boyası olsun, kara kalemi olsun kirli çalışmalardan nefis görsellere. Kirli çalışma derken Hermann panellleri biraz kirli görünüyor. Bu onun tarzının bir yansıması. Ama adam bundan hariç gerçekten kirli çalışıyor. Kara kalemle boyama aynı zamanda ilerliyor. Her şeyin birbirine girdiği çalışma masasının dili olsa da konuşsa.



Benim bildiğim bizde sadece Komançi'si yayınlandı. Komançi western için yeni bir soluk değildi belki ama yeni bir görsel pencere olduğu kesin. Gerçi son iki ciltte nedense başka bir çizer devreye girmiş lakin Komançi'nin tadına doyum olmuyor.

(https://live.staticflickr.com/65535/50681922451_2dae9e7128_o.jpg)

Bu adam insanları neden koca çeneli çizer bilmem. Kahramanları bile koca çeneli. Olsun ben onu böyle seviyorum. Hermann usta sayısız çizgi roman çizmiş ama ne yazıkki bizde sadece biri basılmış. Gönlümün en ünlü eseriyse hala basılmayı bekliyor. Post apokaliptik dünyanın iki berduşu, iyiyle kötünün birbirine girmiş hali Jeremiah. Umut dünyası işte.

(https://live.staticflickr.com/65535/50681922411_28e4d54546_o.jpg)

En sevdiğim çizgi romanlardan birinin çizerine geldi sıra. Çizgi roman sanatının önde gelen isimlerinden biri. Onun karelerine ben ancak sanat derim. Bu öyle bir çizer ki hem yaratmış olduğu kahramanına yazarlık yapıp hem de kendi kaleminin benzersizliğini işlemiş biri. Resmi gösteriş şekli elbette kendinden önce de kullanılmış bir tarz. Örneğin Frank Miller tarafından.  Ama en vurucu halini onda bulmuş bir tarz. Görür görmez tanıyorsun. Bu kare Mignola karesi diyorsun.

(https://i.hizliresim.com/tslxc2g.jpg)

Mike Mignola. görseli en sade haliyle adeta sembolizme varacak kadar az gösteriyor. Az ve öz. Tarama kullanmayı sevmiyor. En belirgin özelliği gölge kullanması; siyah beyaz karşıtlığıyla şekil oluşturması. Tarama yok, detay karmaşası yok, gölge var. Panel kullanımı şiir gibi akıyor. Her bir kare hikayenin bütününde büyük resmin bir parçası.

(https://live.staticflickr.com/65535/51842155514_187abb4b53_c.jpg)

Çizimdeki yeteneğini bir kenara koyarsak harika bir yazar aynı zamanda. Fakat bu yazının konusu yazarlığı değil. O yüzden zatı alilerinin artık çizimle nadiren uğraştığını, asıl yazarlığa yüklendiğini belirtmekle yetinelim.

Mignola tarzıyla bir çok çizeri de etkilemiş durumda. Hatta onun çizim masasında oturan kişiler için bir tanım uydurulmuş. Mignolaverse. Türkiye de basılmış Folklords çizeri Math Smith, Guy Davis, Hellboy'un en uzun macerasını çizen Duncan Fegredo. Aşağıdaki panel Duncan Fegredo'ya ait bu arada. Mignola tarzı her yerde kendini belli ediyor.

(https://i.hizliresim.com/btchvm6.jpg)

Ustanın hakkında belgesel yapılsa yeridir. Dur bakiyim yapılıyor mu yoksa?

[/size]

Bu güzel başlığı devam ettirmene sevindim KenPArker. Emeğine sağlık.

Teşekkür ederim.
Açıkçası konu kimsenin ilgisini çekmiyor heralde diye devam etmeyi düşünmüyordum.

ben de merakla takip ediyorum.

Mignola'ya bayilirim, hem cizimlerine hem geleneksel gotik korku unsurlari-mitolojiler uzerine bina ettigi alternatif superhero evrenine... tam bir author kendisi
Oyle ki Mignola'nin daha onceleri yaptigi Marvel ve DC islerini bile merak edip bir miktar edinip takip ettim.

Hellboy'un yaninda yarattigi BPRD, Abe, daha oncelere gidip ayni evrene eklemledigi Lobster Johnson ve Edward Grey gibi isimlerle tam bir evren olusturmus durumda.
Bir ironman gondermesi olarak okudugum Sledgehammer isimli bir karakteri bile var. Bir de bu serileri baskalarina emanet edip kendi uslubunca cizdirmesi de harika, saydiginiz isimlerden favorim oldukca fazla sayida BPRD cizen Guy Davis. Kendisinin bir Hellboy evreni cizimini de ekliyeyim:

(https://live.staticflickr.com/65535/51842654749_faedc5d3c1_c.jpg)

Benim de burada sayfa örneklerim varıdı, malesef hepsi silinmiş, 1000 tane iletinin yanında, o silen kişi karşıma çıksın bakalım...

Şunları paylaşmıştım o zamanlar sanırım...

(https://live.staticflickr.com/65535/51843913559_49c077ff2e_c.jpg)


(https://live.staticflickr.com/65535/51843665118_9d32114e03_c.jpg)

(https://live.staticflickr.com/65535/51843553816_e0ab01073d_c.jpg)

@kharon Teşekkürler üstad @hanac Teşekkürler başkan

Alıntı yapılan: Saki - 26 Ocak, 2022, 00:42:05
Benim de burada sayfa örneklerim varıdı, malesef hepsi silinmiş, 1000 tane iletinin yanında, o silen kişi karşıma çıksın bakalım...

Aradaki bazı diyaloglar kaybolmuş evet. Ormanda senin için 10 kaplanın hafızası var diyorlar sevgili Saki. Biz bize yeteriz boşver.

***
Ustalara Saygı Kuşağı'nda gelecek sefer yerdeki çöpü bile perspektifli çizen, çift imza kullanmış bir mastırdan söz edeceğiz. Tahmini olan varsa bize yazsın. Görüşmek üzere sevgili seyirciler. :)

Sayın Ken parker. Sorunuzun cevabı Roberto Reviola ( Magnus) diyorum.

Magnus'un detaylara verdiği hakimiyetle perspektifi de iyi kullandığı söylenebilir. Gece Kartalı'nın şu sayısı benim için çok özel. İtalyanlar için de aynı nedenden dolayı çok özel olduğunu en iyi Teks çizeleri arasında 1. gösterilmesinden anlayabiliyoruz. Nedenini yazmiyim. Şurada vardı:

http://altinmadalyon.com/altin/dev-albumler-serisi/sayi-9-dehset-vadisi/

Fakat maalesef tahmin yanlış. Aşağı yukarı her çizer perspektifi iyi kullanır. Gelecek yazımda bahsedeceğim usta perspektifi sadece iyi kullanmıyor; ustalıkla kullanıyor, mükemmel kullanıyor. İkinci ipucuna dikkat lütfen. iki farklı mahlasla yapıtları var.

Alıntı yapılan: KenParker - 29 Eylül, 2019, 23:00:10

Çocukken okuduğum Conan'ların içinde bir yaratığa balta fırlattığını hatırlıyorum. Macerada balta yaratığa isabet etmemişti ama benim hayalimde o balta hala havada gidiyor. Conan arkadaşlarına haber vermek için Pikt'in kellesini fırlattığını hatırlıyorum. O kelle benim için hala havadadır. Hiç unutmadım. Dinamizm söz konusu olduğunda, hareketin resmedilmesi söz konusu olduğunda ustanın adresi belli.

(https://live.staticflickr.com/65535/51855480791_cb8fb8abb9_c.jpg)

Alıntı yapılan: KenParker - 26 Ocak, 2022, 15:22:55Ustalara Saygı Kuşağı'nda gelecek sefer yerdeki çöpü bile perspektifli çizen, çift imza kullanmış bir mastırdan söz edeceğiz. Tahmini olan varsa bize yazsın. Görüşmek üzere sevgili seyirciler. :)

(https://live.staticflickr.com/65535/51871841650_bb5e5014ab_o.jpg)

Yakındır.
Geliyor perspektifin efendisi.

(https://live.staticflickr.com/65535/51870230702_7e20102705_b.jpg)

(Üstteki düşen adamlı görsel Jose Ladronn'a ait olup, ustaya yapılan göndermeden dolayı konmuştur.)

Çift imzadan daha fazlasıydı hatırladığım; ilk başlarda Jean Giraud idi, sonra Giraud oldu sonra vaz geçti GİR'de karar kılar gibiydi, nihayetinde bir Meksika seyahati sonrası bundan sonra sonsuza kadar Moebius'um anasını satayım dedi... :D O boşluğa düşüş panelini Incal'dan hatırlıyorum, kolay gelsin KenParker...  :)


(https://live.staticflickr.com/65535/51870229662_8a6f3b3b45_o.jpg)

Alıntı yapılan: KenParker - 04 Şubat, 2022, 22:59:54
Yakındır.
Geliyor perspektifin efendisi.

Bekliyoruz Sevgili KenParker.  ;)

Alıntı yapılan: Gabby - 05 Şubat, 2022, 13:59:40
Çift imzadan daha fazlasıydı hatırladığım; ilk başlarda Jean Giraud idi, sonra Giraud oldu sonra vaz geçti GİR'de karar kılar gibiydi, nihayetinde bir Meksika seyahati sonrası bundan sonra sonsuza kadar Moebius'um anasını satayım dedi... :D O boşluğa düşüş panelini Incal'dan hatırlıyorum, kolay gelsin KenParker...  :)

Evet Incal'in giriş sayfasıyla macera sonunda bu görselin Moeibius çizimi var. Ladronn, Final Incal'i çizerken ustaya saygı maksatlı girişi bu görselle başlatmış, yetinmemiş kapağa koymuş.

***

Dokuzuncu sanatın ustalarını hayranlıkla izlerken bandes dessinées dünyasına baktığımızda büyük bir dev görürüz. Küçük gözlükleriyle dikkatlice bize bakar ve ilk önce kadrajı sonra perspektfi ayarlar. Yerdeki çöpü bile perspektifli çizen Jean Giraud'dur bu kişi. Emekçi hayatına teknik ressamlıkla başlayıp sanatçılıkla bitirmiştir.

Ustanın adı bizde daha çok Blueberry denen başıbozuk kovboyla bilinir. Doğrusu ben de ilk önce öyle tanıdım. Blueberry daha çok zamanının çizim yönelimini yansıtır. Yönünü Jije'de bulmuş her kalemde farkılaşıp kendi panel coğrafyasını oluşturmuş. Frankofon dünyasının western sunumu. Doğrusunu isterseniz Blueberry'deki çamur gibi renklendirmeyi hiç beğenmem. Bu renklendirme talihsizliği Giraud'un çizgi romanlarında hep vardır. Neyseki sonradan boyamaya müsait olanlar yeniden  boyanıp, çizimin güzelliğine azıcık da olsa katkı sağlamıştır. Şunu da ekleyeyim bu adamın panelleri bin yıl sonra yeniden boyansa yeniden güzellik kazanmaya müsait.
Perspektif mi demiştik?

(https://live.staticflickr.com/65535/51872782791_364c116a87_o.jpg)

Giraud'un Türkiye'de yayımlanan Jim Custlass gibi başka çizgi romanları olsa da tüm hayatınca baştan sona sürdürdüğü, üstüne titrediği eseri Bluberry.  Türkiye serüveni ne yazıkki büyük boy ebatla iyi başlayıp, küçük boya ebata dönüşerek bocaladı ve devamında tam en iyi maceraları yayınlanacakken, tam ustanın çizimde sıçrama yaptığı sayıları çıkacakken şıp diye yarıda kesildi. Film en güzel yerine varmadan bitti. Devam ettirecek babayiğit çıkar mı bilmiyorum.

(https://live.staticflickr.com/65535/51872858103_b652b49f2e_o.jpg)

Küçük gözlüklü ustamız değişik bir adamdır. Arada bir mahlas değiştirp yeni bir evrene geçiş yapar. GİR diye attığı imzasının yanında MOEBİUS imzalı çzigi romanlarına bakarsak bu evrende başka bir kişiyle karşılaşırız. Grafik yenilikler görürüz. Önceden paneli enine boyuna tarayan, tarayan, Oğuz Aral'dan ''Gereksiz tarama yapma'' fırçası yiyen GİR, taramayı azaltır. Görsele doku katmak gibi maksatlarla kullanmaya başlar. Kadrajda boşluk alan genişler. O artık fantastik dünyalarda yaşamaktadır. Gerçeküstü alemde gezmektedir.

Moeibus mahlaslı sayısız üretiminden Arzach'tan bir görüntü. Basan çıksa da alsak.

(https://live.staticflickr.com/65535/51872782761_e665e29920_b.jpg)

Hellboy'un yaratıcısı Mike Mignola  Arzach'ı okuduktan sonra şunları söyler: Amerikan çizgi romanlarını sildim attım, süper kahraman konusuna ilgimi kaybettim, artık Avrupa sanatında gördüğüm fantaziye ilgi duyuyorum.

Konyakçı üstadımın dediği gibi arada Jean Gir gibi imza kullanmışlığı da var. Sonradan bunlardan vaz geçmiş hazretleri. Neden çift mahlas kullanıyor sorusuna meraklıları tarafından bir takım sebepler zikredilmiş. Anne babasının ayrılışı, Meksika seyehatlerinde coğrafya farklılığı, Halüsünatif madde kullanımı gibi sebepler. Ki sonradan sigarayı bile bırakmış. Hatta gözlük kullanması bile çift imzaya sebep gösterilmiş. Fiziksel açıdan aynı kişinin dünyaya iki farklı pencereden ve iki farklı zihinden bakışına ne sebep olabilir? Bence Jean Giraud büyük sanatçıların geçirdiği dönüşümü geçirdi. Tıpkı Picasso'nun, Van Gogh'un kabuğuna sığmayıp dönüştüğü gibi.

Ustamızın Marvel, DC yayınevlerini ziyaret etmişliği de var. Felsefe yapan Silver Surfer okumak isteyenlere MarmaraÇizgi'den Alegori'yi önerebilirm.
Film dünyasına katkıları, 5. Element filmi der susarım, bilim kurguya katkıları, Jodorowsky ustayla dostluğu, sergiler, sergiler, kafama göre takılıyorum gazete illüstrasyonları, dergi kitap kapakları, sayısısz röportaj, patlayan şampanyalar, yağan konfetiler, başarılı uzun bir hayat. Ardından 73 yaşında gelen ölüm.
Daha ne anlatayım? Mignola'nın, Miyazaki'nin, Jack  Kirby'nin hayranlık duyduğu bir dev hakkında ne söyleyebilirim? Ne söylesem eksik kalır.

Hey Giraud, cennetten bunları okuyorsan dostumuz Hugo Pratt'a selam söyle.

Çok güzel bir yazı olmuş. Emeğine sağlık.

Şuraya gülümseyen bir başıbozuk :) ve Moebius'tan çizerlere öğütleri bırakalım:

https://kayiprihtim.com/dosya/moebiustan-cizerler-icin-zamana-meydan-okuyan-18-ogut/

(https://live.staticflickr.com/65535/51874712163_806f70d57e_c.jpg)

"Ustalara saygı kuşağı" tadında bir yazı olmuş, eline sağlık KenParker..

Okurken aklıma Jodorowsky'nin Moebius ile ilk tanışmalarını anlatırken söyledikleri geldi: "Bir çizgiroman bulmuştum, Giraud tarafından çizilmiş kovboy kitabı... Kim bu? bana bu kişi lazım, nerede bulabilirim?... O yıllarda  insanları bulmak için internet falan da yoktu. Ajansıma gittiğimde  tesadüfen oradaydı, şansa bak!... 'Moebius benim' dedi, 'bilimkurgu çizerken Giraud değil, Moebius'um'... Dune filmi storyboardı için üç bine yakın çizime ihtiyacım vardı. Moebius'u bir kamera gibi kullandım; yakın plana gir, şimdi uzaklaş; bakış açısı, diyaloglar, aktörler arası ilişkiler... İnanılmaz yaratıcı kapasiteye sahip bir sanatçı olmasının dışında çok seri çok hızlıydı. O bir dahiydi ve ben bir dahiye sahiptim."

İnkilap Blueberry'lerinin tamamı var bende ama özellikle ilk sayılardaki Jijé sonrası ne olacağına karar verememiş, iki arada bir derede kalmış çizgi karmaşası yüzünden çok da odaklanamadığım bir seri olmuştu. Bu anlamda Jodorowsky'nin "kovboy kitabı" dediği Blueberry çizgileri üzerinden geleceğin Moebius'unu görmesi, "ne öngörü varmış hazrette" dedirtmişti bana... :D

Üstad'ın Moebius halleri gerçekten ayrı bir vakıa, oluşturduğu rafine tarz ve konsept çeşitliliği için ne söylenebilir ki... Ama ben onun Serpieri benzeri bol taramalı GIR hallerindeki illustrasyonlarını da çok seviyorum. Evet her türden fotoğrafik materyali kullanmayı seviyor; aşağıda örneklediğim gibi, kerteriz noktası bazen 1800'lü yıllardan anonim bir Pawnee yerlileri fotoğrafı veya Sam Peckinpah sinemasından bir sahne vb. olsa da, çizimin görücüye çıkmış hali her zaman referans aldığı çıkış kaynağının çok ötesinde görsel etki yaratıyor; sanat dediğimiz de galiba böyle bir şey. Öyle olmasa, Fransız plak şirketi Barclay'in 1995 yılında çıkardığı 14 şarkılık Jimi Hendrix uzunçaları Vudu Çorbası albümü, şirketin şarkı seçimlerindeki tercihi dolayısıyla yerden yere vurulmasına karşın Moebius'un, Hendrix'in bir çorbacıda çekilmiş fotosundan ilhamla hazırladığı plak kapağı bu kadar göklere çıkarılmaz koleksiyonerler arasında en arananlardan biri olmazdı diye düşünüyorum.

Jodorowsky müthiş bir zeka. Aktör, yönetmen, şair, ressam, on parmağında on marifet bir adam. Bir de çizgi roman yazarı. Onun yazdıklarında sıradanlıktan eser yok. Başkalık var. Yeni bir dünya var. Bouncer westerninde bunu görmüştüm. Veya filmlerinde.

Jodorowsky deyince benim aklıma bilim kurgu çizgi romanı Metabarons geliyor. Ülkemizde ne hikmetse bir türlü yayınlanma imkanı bulamamaış kült eseri. Star Wars gibi, Yüzüklerin Efendisi gibi bambaşka bir evrenden hikayeler. Juan Gimenez çizimlerindeki eşsizlik, özenle boyanmış paneller. Derdim depreşti. İngilizceseni bulmak zorunda olduğum başka bir frankofon daha.

(https://live.staticflickr.com/65535/51898856344_6b777782cb_o.jpg)

RoboCop çizerimiz Korkut Öztekin şöyle anlatıyor:

Ustalara saygı kuşağında gelecek hafta başka bir coğrafyaya gideceğiz. Konuğumuz bu sefer baba oğul iki usta çizer olacak. İpucu verelim.
Baba teknik bakımdan öncülerden biridir. jiletle bile çizim yapıyor. Tahmini olan varsa bize yazsın. Görüşmek üzere sevgili seyirciler)

Alberto Breccia diyorum...

Ustaları anarken çizgi roman ekolleri içinde ayırım yapmadan her okula yönelik sanatçıdan bahsediyorum. Zaten ustalar da ayırım yapmadan çizgi roman aleminde her yayıncıya iş yapmışlar. Aksi düşünülemez zaten. Bu yazıda frankofondan fumetttiye geçelim ve bir değil iki ustadan bahsedelim. Bu seferki ustalarımız baba oğul iki sanatçı. Ben fumetti ustası diyorum ama siz pekala latin ekolü içinde sayabilirsiniz.

 Güney Amerika'da; Şili, Uruguay, Meksika, özellikle de Arjantin sahasında nedense tarihin muhtelif devirlerinde iyi çizerlere denk geliyorum. Latin kaynağı mı, ideolojik kaçış bölgesi sayılması mı, neden bu coğrafya bilmiyorum. Bilen varsa öğrenmek isterim. Nitekim fumettinin beslendiği kaynaklar Avrupayla sınırlı değil. Bu mival üzere bugün örnek göstereceğimiz sanatçılarımız Güney Amerikalı.

(https://live.staticflickr.com/65535/51912331450_f8a7df0a0c_c.jpg)

Arjantinli Alberto Breccia çizgi roman sanatı denince parmakla gösterilen yeteneklerinden biri. Edebiyat sanatından göstererek anlatmaya geçtiğimizde, buna da ardışık resimleri -panel- eklediğimizde çizgi romana ulaşıyoruz. İşte sanatçımız bu anlatınının, gösterek anlatmanın dahisi. Ki buraya kadar bahsettiğimiz bütün çizerlerde en başta gelen özellik hepsinin birer anlatı ustası olması değil mi?

Görsel Un Tal Daneri isimli çizgi romanından. Yumruğu yedikçe kişinin yok olmasına dikkat çekerim.

(https://live.staticflickr.com/65535/51911714856_3a8cff9fdd_b.jpg)

Onu öne çıkaran özelliklerden başlıcası teknik bakımdan neredeyse sınırsız imkan kullanması. Saçıyla resim yapan, gazete, metal, çöp gibi eşyaları resmine ekleyen ressamları biliyorsunuzdur. Kolaj, yama, eklektik... adına ne derseniz deyin. Breccia da basılı hale gelmeden evvel çizgi romanı oluştururken her tür imkanı kullanıyor. Tarama ucu, resim fırçası, diş fırçası, kağıda şekil katacak her tür kalem, aleti kullanıyor. jiletle bile resim yapıyor. yetmiyor elini parmağını şekil için kullaıyor. Başka yerde şekillendirdiği kağıdı eliyle koparıp panelin içine yapıştırıyor. Son dönem çizerlerden GIPI'yi teknik bakımdan ona benzetirim. Evet çizgi romandaki modernite günümüze değin büyüyerek geldi, basamak basamak yükselerek geldi. Öncülerden biriyse Breccia'ydı.

''Her şey Breccia ile başladı'' Frank Miller

https://www.youtube.com/watch?v=KVble2NlgKQ

Türkçede basılı eseri yok gibi diyebiliriz. Bildiğim kadarıyla sadece BilgeSu yayınlarından çıkan Che grafik romanı var. Tarihin önemli şahsiyetlerinden Ernesto Che Guevera biyografisinden bir dönemi, oğlu Enrique Breccia ile resmetmiş. Çizgi roman koleksiyoncusu değilim. Eğer koleksiyoncu olsaydım tüm eserlerini toplardım. O yüzden bana başyapıtı sayılan MORT CINDER Türkçe basılsa yetiyor. :)

(https://live.staticflickr.com/65535/51911716676_5444f0eb90_o.jpg)

Saygıdeğer ustamızın önemli bir özelliği daha var. Renk kullanmaya başladığında gösterme biçimi birden değişiyor. Figürden biçimsizliğe, nerdeyse soyutlamaya doğru gidiyor. Kimileri Avangard sanat olarak görmüşler. Ben görmüyorum. Örnek paneller için şuraya bakınız:

http://www.alberto-breccia.net/planches-originales/

Yoruldum. mola vereceğim. Yeni iş gelmezse devam ederim.

Alberto Breccia'nın sanat DNA'sından ne kadarı Enrique Breccia'ya geçmiş bilinmez. Ama yeteneğinin olduğu aşikar. Babasının çizim dünyasını iyi öğrenmiş, üstüne de kendi nevi şahsının gösterim farkını eklemiş. Gördüğüm kadarıyla gerçekçi çizim, paneldeki ayrıntı bunların başında geliyor.

Dağarcığımdaki usta çizerleri sıralarken belirli kalıplara göre yerleştiriyorum. Enrigue Breccia'ya fummeti ekolünden demiştim ama en çok iş yaptığı yer comic yayıncısı DC/Marvel çıktı. Tabi dilediği gibi çizmesi konusunda açık çek verilmiş. Çizimlerine dikkat ettim comic serbestliği yerine daha çok kendi bildiği yönden gitmiş. Fumetti üç bant panel, comicde sıklıkla yatay panele zıt, kimi zaman dikeyleşen dört bant panel vs.

(https://i.hizliresim.com/hbcis5n.jpg)

Türkçede Teks Özel Albüm serisi 31 Yüzbaşı Jack albümü adamımız tarafından çizildi. Bu albümlerde çoğunlukla Teks dünyasında görülmeyen mastırlara yer veriliyor. Mastır kendi çizim dünyasını Teks'in çizim kalıplarına yaklaştırarak adı gibi özel albümü üretiyor. Enrique ustamız pek Teks kalıplarına uymamış. Kendi bildiği gibi resimlemiş. Sonuçta bakmaya doyulmayan güzel bir eser ortaya çıkmış. Hayvanlara dikkat çeker, henüz okuma bahtına erişmemiş kişiye tasfiye ederim)

(https://live.staticflickr.com/65535/51916967743_40c648eb66_o.jpg)

En ünlü işlerinden biri fantastik edebiyatın korku ustası Lovecraft'ı anlatan biyografi deniyor. Okumadığım için bilemiyorum. Çizim tam 1.5 yıl sürmüş. Renklendirmeyi kendisi yapmış. Şu Lovecraft'la Jack London'ın ekmeğini yiyen ne çok insan çıktı be ;D
Seviliyorsun Jack London. Kendisi benim en sevdiğim yazar olur.

***

Sürpriz. Dağarcığımdaki çizer hakkında yazıya başlamadan evvel araştırma yapıyorum. Bu esnada yeni bilgiler öğreniyorum. Baba-oğul çizer demiştim ama adamın kızları da çizer çıktı. Patricia Breccia, Cristina Breccia. Ürettiklerine baktım ama pek...

(https://live.staticflickr.com/65535/51917200569_64961c55d6_o.jpg)

Torun çizerler gelmeden burada sonlandırayım)

Ken Parker güzel tanıtım için teşekkürler. zamanında internet ortamında bulabildiğim ve okuyamasam da görsellerini hayranlıkla izlediğim Breccia'nın çizdiği sayfaların  ispanyolca ve italyanca baskılarını siyah beyaz a-4 boyutunda kendi merakım için bastırıp arşivlediğim olmuştu.
Alberto Breccia özellikle Oesterheld'in yazdığı kısa öykülerde  hazırladığı panellerle ışık ve gölgenin büyülü dünyasında gezdirir okuyanı(veya benim gibi sadece seyredeni). bellidir ki çini mürekkebini resim sayfası üzerinde kullanmanın türlü olanaklarını deneyimler bize müthiş bir görsel evren yaratır. mort cinder serisindeki antikacı ezra winston karakterinin hayret verici ve öykünün ruhuna uygun gerilimi yaratan duygu durumlarıyla çizilir ve panellerdeki yerini alırken, modeli gerçek hayattaki kendisidir.
Ken Parker'in dikkat çektiği latin ekolü konusunda ve yine breccia gibi latin çizerlerden solana lopez ve yazar oesterheld üzerine başka başlıklarda ara ara yazmıştık sanırım, aynı konularda ferzan'ın da tanıtımlarında da doyurucu bilgiler olmalı. latin ülkelerinde çalışan ispanyol ve italyan hatta fransız çizerlerin yanında; sonraki yıllarda(1960 ların sonundan itibaren) latin amerikalı çizerlerin amerika, ingiltere, fransa, italya ve ispanya'da çalıştığı ürettiği yıllar geliyor(latin ülkelerine dışarıdan gelen çizerlerin en önemlilerinden olan hugo pratt'ın bu coğrafyada parlaması ve sonra çizgi romanın ana karasına, mesleğe başladığı avrupaya, italyaya dönmesi bu konunun tarihi açısından ilginç anıları barındırır). sanırım bu konudan da bahsettiğimiz satırlar olacaktı:

http://altinmadalyon.com/altin/latin-ekolu/el-eternauta/ (http://altinmadalyon.com/altin/latin-ekolu/el-eternauta/)

http://altinmadalyon.com/altin/latin-ekolu/ (http://altinmadalyon.com/altin/latin-ekolu/)

Yunusmeyra asıl ben teşekkür ederim. Latin ekolüyle ilgili konuları şimdi tekrar inceledim. Arada güncellenmediği için kaçırdığım başlık olmuş. Almayı düşünmüyordum ama artık Alberto Breccianın yeniden çizdiği El Eternauta bulmam gerekecek) Dediğinize göre yazar Oesterheld tarafından baştan ele alındığına göre hikaye/senaryo daha derli topludur diye düşünüyorum. Breccia'nın sanatı zaten kitabı okumasan bile keyifle seyrettiriyor.
Şu biyolojik ölüm anlatısına, şu endişeli yüzlere, şu dağılmış mürekkebe, şu arabanın modeline bak? Harika.

(https://live.staticflickr.com/65535/51919926615_b7bc4ee831_b.jpg)

Bazı kaynaklar Arjantin, bazıları da "Uruguaylı çizer" diye tanıtıyorlar Alberto Breccia'yı... Montevideo'da doğan ama ailesi Arjantin'e göç ettiğinde bebek yaşlarda olan ve tüm yaşamının geçtiği yer olması dolayısıyla bence de o Arjantinli bir çizgiromancı... Arjantin çizgiromancılığının kilometre taşlarından kabul edilen Breccia'nın bana göre dikkat çekici önemli özelliklerinden biri de grafik stil değiştirme konusunda doyumsuz ve iflah olmaz takıntısı... Mort Cinder gibi genel kabul görmüş çok başarılı bir işi kotarmışken, yetinmeyip daldan dala atlayan deneysel arayışlara yönelmesi doğal olarak hem övgü hem eleştiri konusu olmuş.

Bir dönem oğlu Enrique Breccia'nın stili üzerine kafa yormuş, bulabildiğim tüm külliyatını incelemiştim. Tabi ilgimi çeken bu çizeri araştırırken babasını da es geçmek olmazdı ama baba Breccia külliyatı buruk bir tat bırakmıştı bende. Mort Cinder, Eternauta ve Perramus çalışmalarının dışındaki çılgın psychedelic resimlemeleri deşifre edemediğim için olaya Fransız kalmış, mal mal bakmanın ötesine geçememiştim... :)




Sanat tarihçileri Almanya'da filizlenen Ekspresyonizm sanat akımının, ekonomik çöküntü, politik istikrarsızlık ve bilumum olumsuzluklara dışavurum bir tepki olarak ortaya çıktığını varsayıyorlar... Yani açıkçası insan merak da ediyor, Breccia'nın sanatındaki bu üslup savrulmaları, farklı tekniklerle resmedilen ve gizli metaforik göndermelerle dolu karanlık psişik anlatılar sadece çizgide tarz arayışı mıydı diye; hele de onun: "Çizgilerim ve hikayelerinin genellikle çok mutlu olmadığı açık, kabul ediyorum ama çevrem de değil." lafından sonra... Ben Breccia'nın iç dünyasını etkilediğini düşündüğüm birkaç olayı anlatayım varın gerisine siz karar verin...

25 yaşlarındayken evleniyor, yıllar sonra eşi ne yazık ki ağır bir hastalığa yakalanıyor. O dönemlerde Arjantinli meslektaşları daha iyi şartlarda Avrupalı yayıncılarla çalışmak için yurt dışına giderken o Arjantin'de kalıyor. Barselona'daki bir ajans aracılığı ile İngiliz Fleetway yayınevi için ne bulsa çiziyor, ilaveten 'Ernesto Vaghi' mahlasıyla ek işler yapıyor ama yine de eşi için her hafta alması gereken o pahalı ilaçları karşılamakta çok zorlanıyor...

Kendisi özel hayatını çok dillendirmeyi seven biri değil; western çizmekten gına geldiği, yarı depresyona düştüğü günlerden birinde Hugo Pratt o dönemki işleriyle ilgili "bunlar sana yakışmıyor, yaptıkların çöp!" diye ahkam kesince o an mesleğini bırakmaya karar veriyor ama eli mahkum yapamıyor. Eşinin ölümünden sonra iyice bunalıma giriyor ve çizerliği bırakıyor. Daha sonra arkadaşlarıyla kurduğu sanat okulunun müdürlüğünü yapıyor; Pratt ile de yıllarca konuşmuyor...

Senaristi Héctor Germán Oesterheld birlikteliği Breccia sanatına farklı bir ivme kazandırıyor. Ama Brezilya'dan Şili'ye, Venezuela'dan Paraguay'a, Kolombiya'dan Peru'ya sürgit devam eden askeri darbeler ritüeli bu kez Arjantin'in kapısını çalıyor ve ardından General Videla'nın askeri diktatörlüğü ülkeye kan kusturmaya başlıyor... 1968'de senaryosunu Oesterheld'in yazdığı Che'nin çizimleri askeri diktatörlük tarafından çalınıp yok ediliyor ve ancak yıllar sonra 1987'de yayıncı Ikusager'in çabalarıyla bozulmuş bir kopyadan özenle restore edilerek yayınlanabiliyor...

Yine Breccia'nın doku ve desen alanlarını boyayarak yırtık kağıt parçalaıyla kolajladığı ilk büyük renkli çalışması Martin Fierro'nun orijinallerinin çalındığı yetmiyormuş gibi isimsiz telefonlar almaya başlıyor ve ölümle tehdit ediliyor. Evinin bombalanacağı söylenince aylarca saklanmak zorunda kalıyor... Ve günlerden bir gün Oesterheld ortadan kayboluyor; çok geçmeden bir daha kendilerinden hiç haber alınamayan ikisi hamile dört kızı ve üç damadı da kaçırılıyor. Bu kırımdan sadece evin annesi Elsa Oesterheld kurtulabiliyor. Muhtemelen Osterheldlar bu acımasız yaygın devlet terörünün neredeyse tamamen yok ettiği tek aile değildi ama galiba en dramatik olanıydı. Tıpkı tutuklanıp getirildiği stadyumun dehlizlerinde bir daha gitar çalamasın, düzen karşıtı şarkı söyleyemesin diye önce elleri kırılan sonra da bileklerinden kesilip dövülerek katledilen Şili'nin efsane protest şarkıcısı Victor Jara gibi... Geriye iki komşu ülkede aynı kaderi paylaşan, yaşamları enkaza çevrilmiş ve kalan ömürlerini sevdiklerine reva görülen bu vicdansız insanlık dışı suçları unutturmamaya adayan iki kadın kalıyor: Elsa Oesterheld ve Joan Jara...

Alıntı yapılan: KenParker - 05 Mart, 2022, 14:00:39
...şu arabanın modeline bak? Harika.

(https://live.staticflickr.com/65535/51953898644_1766b46600_o.jpg)

"Araba" demişken, 1978 Dünya kupasını hatırlayan var mı? Hani birçok ülkenin itirazına rağmen dünya futbolunun patronu FİFA'nın o dönemki yöneticilerinin ev sahipliğini Arjantin'e verdiği şu bol şikeli ve şaibeli kupa... Final maçında sahaya atılan konfeti yağmuru ve şeref tribününde yan yana sıralanmış generallerin görüntüleri hayal meyal da olsa hâlâ aklımda... Şuraya gelmek istiyorum, meğer biz TV karşısında maçları seyrederken arka planda cuntanın ölüm mangaları, Amerikan malı yeşil renkli Ford otomobilleriyle önceden belirlenmiş adreslere baskın yapıp rejim karşıtlarını kaçırıyor, sonra da bu insanlar anestezik bir ilaç verilerek askeri uçaktan okyanusa atılıyormuş. Yaklaşık 4 bin kişinin öldürüldüğü tahmin edilen "ölüm uçuşları" için kurban toplama ritüelini Breccia aşağıdaki karelerde, gecenin bir vakti sokağın başında beliren otomobil ve içindeki infaz timini insan yüzü yerine kafataslarıyla tasvir ederek vurucu bir şekilde yorumlamış...




Breccia'nın tarz dışında yine bana göre bir diğer takıntısı da kendi yüzünü neredeyse tüm çizimlerinde kullanması. Bu yöntemi uygulayan başka çizerlerle ilgili ileride vakit bulduğumda bir başlık açma niyetim de var ama şurası bir gerçek ki bu konuda kimse O'nun eline su dökemez... :)  Ana karakter Mort Cinder için yardımcı çizer arkadaşı Horacio Lalia'nın yüzünü kullanırken antika dükkanı sahibi Ezra için kendi suratını kullanmış -tam da saymadım ama- öykü akışı içinde Ezra Winston'ın yüzü ana karakterden çok daha fazla sahne alıyor.

Benim gördüğüm, bu onun sonradan edindiği bir alışkanlık da değil, gençlik dönemlerinde bile yüzünün öne çıkan hatlarını bir şekilde çeşitli karakterlere ustaca adapte etmiş; bazan bir kızılderiliye bazan ağaç gövdesine asılı aranan ilanındaki kanun kaçağına vs... Yani özetle Alberto Breccia gelecek kuşaklara çizgi romanlarına ilaveten meslektaşları için de kendi yüz hatlarının onlarca halinden ve mimiklerinden oluşan asık suratlı "el Viejo" (yaşlı adam) koleksiyonunu bırakmış...

Alıntı yapılan: KenParker - 03 Mart, 2022, 17:17:41
...Baba-oğul çizer demiştim ama adamın kızları da çizer çıktı. Patricia Breccia, Cristina Breccia...

:D...

Aşağıya bıraktığım linkte yaklaşık beş yıl önce Patricia & Cristina kızkardeşler ve ağabeyleri Enrique Breccia'nın kulaklarını çınlatmıştım. :) Gerçi sohbet alakasız bir yerde, ferzan'ın açtığı Spaghetti Brothers başlığının içinde laf lafı açmış, doğaçlama şekilde gelişmişti... Yeri gelmişken, arada çevrimiçi olsa da uzunca bir süredir sessizliğini sürdüren ferzan arkadaşımıza da bu vesileyle selamlarımı gönderiyorum...


http://altinmadalyon.com/altin/latin-ekolu/spaghetti-brothers/

Gelecek sefer Taramanın Efendisini konuk edeceğiz. Çizerler arenasında her bahçenin çiçeği ayrı güzel. Fakat tarama deyince benim gönlümün çizeri bahçesini enine, boyuna, çaprazına, detayına, noktasına, virgülüne kadar tarayan bir usta.
Kimdir bu taramanın efendisi?

Alıntı yapılan: KenParker - 16 Nisan, 2023, 15:03:07Kimdir bu taramanın efendisi?

Kim acaba  ???

Alıntı yapılan: KenParker - 16 Nisan, 2023, 15:03:07...tarama deyince benim gönlümün çizeri bahçesini enine, boyuna, çaprazına, detayına, noktasına, virgülüne kadar tarayan bir usta...

Yukarıdaki tarifte yer alan "enine, boyuna, çaprazına" şeklindeki  ipuçları aklıma hemen Toppi'yi düşürdü...



amma velakin devamında sıralanan "...detayına, noktasına, virgülüne kadar tarayan" vurgusu, objelerin sınır çizgilerini bile kontur yerine taramalarla oluşturacak kadar işi ileri  boyuta taşıyan Bernie Wrightson Usta'dan başkası olamaz herhalde dedim... Kimdir bu taramanın efendisi diye merakla bekliyorum KenParker. :)

En alttaki çizimlerdeki detaylar süper olmuş...